• hurrengo geltokia,  teknologia berriak

    Euskara sarean, mugak eta kezkak

    Oso artikulu interesgarria idatzi berri du Mikel Iturbek bere blogean. Zirriborroan zeukan uda aurretik, baina udazkena etortzearekin argitaratu du. Eta eztabaidarako ohiko galderetatik haratago doala iruditzen zait.

    Interneten euskararen kezka dugunok, kalean euskaltzale garenok, euskaldun moduan munduan agertu gura dugunok; Mikelek idatzitakotik haratago jo beharko genuke. Irakurri, minutu pare batez pentsatu, berriro irakurri eta ostean zirriborro batean ideia nagusiak bildu. Eta erantzun. Eta pentsatzen jarraitu.

    Udazken honetan ikusi dugu bai, zertan ari garen euskaldunok sarean. Pelikulak jeisten, hiztegiak sortzen, eta programa berriak euskaratzen. Euskaldun gehiago ari da modu pasiboan, noski. Aktiboan ari direnak dira gure kezka ordea. Asko gara? Zenbat gara? lau bat hiru bost zazpi? Hamaika garela sinetsita gaude eta … ez dakit ba.

    Internet modu aktiboan begiratuta, badago euskal komunitate bat, sortzen diharduena. Softwarea euskaratu, webguneak sortu eta elikatu. Eztabaidetan parte hartu eta bere erabiltzaile lanetan euskaldun moduan ageri dena. Blogosferaren garapenak, ikustezinak zirenak ageriago jarri ditu, eta sortutako tresnek oihartzun zabalagoa dute egun. Ez dute uste inoiz horrenbeste jendek idatzi duenik euskaraz. XXI. mendeko datu esanguratsua da hori. Euskara Interneteko hizkuntza ere badelako.
    euskara hizkuntza globala

    euskara hizkuntza globala
    Halan zioztan Vicent Partalek Euskal Herria 2.0 jardunaldietara etorri zenean. Horretaz konbentzitu beharra genuela. Beraiek-katalanek- hizkuntza global bezala hartua zutela beraiena, eta horrek onurak besterik ez ziela ekarri. Eta egia esan gure hizkuntzak, hedadura zabala du. Munduko hainbat bazterretan bizirik dirau, eta Interneten inoiz baino argiago ikusten ahal da hori. Euskal Herrikoak ez ezik, munduko hamaika txokotako guneetan kausituko duzu hizkuntza zahar hau. Euskalduna non, euskara han beharbada. Eta zorionez edo zorigaitzez, munduan sakabanatuak ere badira/bagara euskaldunak.
    Facebook bezalako sare sozialak ikustea besterik ez dago, munduan zenbat euskaldun den ikusteko. Itzela da dagoen masa. Facebook bera euskaratuta (%100) egotea da seinaleetako bat, besteak beste.

    Euskarazko bideoak edo irratsaioak nonahitik ikusi daitezke, gure herriari buruzko albisteak gure mugetatik kanpo ere arreta eta interesa pizten dute. Euskal Herria bada, hemendik at ere. Ez da gutxi. Eta gure hizkuntzari izaera hori emateak, onura ekarriko digu guri ere. Horren kontzientzia hartzea izan daiteke xedeetako bat. Horretan ahalegindu beharko dugu, blogari euskaltzaleok.

    aupatu.com | zabaldu.com

    Euskarazko edukietaz dihardu besteak beste Mikelek bere post horretan. Edukien bikoiztasunaz galdera pausatzen du. Wikipedia ez den beste entziklopedia libre baterako lekurik badago? Zenbat gune behar dira informazio lokalerako? Eta adibide ezin egokiagoa pantailaratzen digu. Zabaldu.com-eko erabiltzaileok, beldurrez hartu genuen Eitb-k aupatu.com sortu behar zuenaren albistea. Beldurrak ordea, indarrak batzera eroan gintuen. Aldez aurretik euskaraz zegoen tresna bat ordezkatzera/baldintzatzera zetorrelakoan. Eitb talde sendoa izanik, nahiz eta Interneterako oso estrategia eskasa izan azken urtetoan, pentsatzen genuen zabaldu.com ezerezean utzi zezakeela aupatu-ren sorrerak.

    zabaldu.com orduan baino sendoago eta partehartzaileago ikusten dugu egun. Aupatu.com -euskarazkoa behinik behin- hutsaren hurrengoa da euskarazko Internet erabailtzaileentzat. Eta argi dago, euskarazko erabiltzaileontzat ustezko aniztasun horrek ez dakarrela aparteko onurarik.

    Ezberdina da blog plataformen afera. Hiruzpalau beharrean gehiago bagenitu, hainbat hobeto. Blogari.net sortu zen lehenbizi, blogak.com gero, mundua.com, nireblog…. eta hoiek guztiek euskarazko komunitatea (aktiboa zein pasiboa) hedatzea ekarri dute. Plataformen sortzaileek gerora ez diote kasu askorik egin sortutako produktuei, baina eduki mordoa sortzen da oraindik blog hoietatik.

    wikipedia eredu

    Euskararen mugak aztertzerakoan, wikipedia izan daiteke ereduetako bat. Dena egiteko daukan hizkuntza bat izan da gurea. Hiztunei dena eginda emanda baino, egiteko eskaini zaizkio. Eta dena ez dakit, baina hiztun ekintzaileak ditu gure hizkuntzak. Entziklopedia librea eta Interneteko izarra den Wikipedia izan  daiteke auzolan telematikoaren paradigma. Komunitate txiki batek edukiak sortzen ditu, entziklopedia eguneratzen du, programak eta scriptak prestatu, argazkiak igo, herri izendegiak arakatu… eta normalizatu barik dagoen herri zahar hau, modurik ordenatu txukun eta entziklopedikoenean aurkezten du munduaren aurrean. Zein da euskararen muga Wikipedian? Noiz amaitzen da euskal jakintza? Normalizazioak ez du etenik. Artikuluak sortu eta sortzetik, eguneratze soilerako urratsa ez dugu oraindik ezagutuko. Baina belaunaldi gazte eta prestatu hau, sekulako lana egiten ari da. Musutruk baina sekulako onespenarekin.

    Ondorioztatzen
    Gutxi batzuen lana, erabiltzaile aktiboen jarduna, gure menua -euskarazko edukiak- dastatzen dutenen bazka, euskarazko softwarea deskargatzen dutenen kezka, ikusgarritasuna bermatzen duten webgune interesgarrien ardura… euskara ondo pasatzeko, ikasteko, ahalegintzeko, sortzeko, erakusteko, garatzeko, edozertarako darabiltenen komunitate anitz horrek bermatuko du hizkuntza. Euskarak ez du mugarik, jartzen ez bazaizkio, bederen.

  • hurrengo geltokia,  ikusi eta ikasi,  larrabetzutik

    Hi, eingo juk ala?

    Ointxe leidu baino etzoat ein, antza hikaz eiteko ohituria galdu eingo dokela. Euskeriak hiru bereizgarri jekozak: nornorinork hirutasune, deklinabidia eta hitanoa.
    Guk eiten juk arian, batzun artian sikiera be; eta alkar ulertuteko geuze bagozak. Gu baino zaharragoak dozakenak, horrek bai, horrek beti eiten jeurek, danakaz ganera.
    Izen geuze polite dok, ikisteko sano gatxa be eztok, eta ahalegindu ezkero… fazil fazil manejeko haz heu be. Ikisi gurok ala?
    Sarriten pentseu izen joau, berbalagunek eta eiten dozaken antzera, hikaz eiteko taldeak sortutea be ezoala geuze eskasa izingo. Lantzean baten batu, trago batzuk jo, edo hortizik txiri txiri buelta bat emon ta berbaz ibiltia.
    Ondino be denboraz gauzek, hau berbamoduau desagertu orduko.

    Hori bai, batuaz eiten ahaleginduten bagozak, Goenkaleko aktoreak emango diagu!

    postdatak:
    *ARGIAn Gontzal Fontanedaren testua irakurri ostean, bapatean burura etorritakoa. Halandabe, proposamena blogean. Gurok ala?

    **Gurean, hiketan eitea batez be mutil/gizonon kontua da. Horren ganean azterketa egina dauka Xabier Artzibar filologoak.

  • teknologia berriak

    lost in bilbao

    ARGIADagoeneko euskal munduan, behin baino gehiago aipatu dugu lostinbilbao.tv proiektua. Ruben, Libe, Garazi, Cristina eta Aiora horretan ari dira buru belarri, astero. Hiri bat eta kultura bideoblog batean bilduak. Bilbon ez galtzeko. Bilbok eskaintzen dituen aukerak baliatzeko, ikusteko, entzuteko.
    ARGIAk ere erreportaia egin du, hiru orri oso koloretan. Bideoa ere egin dute. Eta eskaini. Eta nik ere bideoa hemen jartzea pentsatu. Erreportaia polita egin dute; nahiz eta zenbait unetan, kamarak gorputz batzuk mozten dituen. Hala ere, ARGIAk aurrerapausu itzela eman du bideogintzaren alorrean.

  • ikusi eta ikasi,  teknologia berriak

    25.000 (hogeitabostmila) artikulu euskaraz

    25.000 wikipedia Euskarazko wikipediak 25.000 artikulu baditu. Entziklopedia askea da Wikipedia, eta euskaraz ere komunitate bizia dauka lanean, auzolanean. Auzolan telematikoa, jakintzaren sozializazioa. Gauzak danon artean idatzi, aldatu, erabaki, sortu eta garatze bidean, eredugarri da lan entziklopediko hau. Egunetik egunera hobetzen ari dena. Komunitate horretako mezuak jasotzen ditut posta zerrendatik, eta neuk be bertako partaide aktibo diren Gotzon Egia, Mikel Iturbe eta Arkaitz Zubiagaren artikulua blogean jartzea pentsatu dut.

    Euskarazko wikipediak 25.000 artikulu

  • hurrengo geltokia

    Gipuzkoako euskarazko kultur kontsumoaz

    Kioskoan erosten dut goizetan. Irakurtzeko lain badaukat.
    Mesanotxean liburuak ditut, apaletan gehiago.
    Diskoak erosteari ez diot inoiz itxi, gero eta garestiagoak diren arren.
    Antzerkizaleago naiz zinemazale baino. Lagunek badakite hori.
    Kontzertuetara joatea atsegin dut oraindik, Antzokia ordu laurdenera daukat.

    Gipuzkoako euskarazko kultur kontsumoan pozik egon daitezke, gu bezalakoekin. Durangon dirutza uzten dugu, Elkar txartela izan genezake, Berriako harpidetza egin, Kutsidazu ikusi eta kultur etxera joan, gauean Mihiluze ikusten dugun bitartean. Ibarretxere bozka emateko ez genuke arazorik, badakizue erabakitzeko eskubidea.

    Eztabaida edo mahainguru bat ukan dute aurrekoan Martin Ugalde izeneko parke jurasiko batean. Gipuzkoako euskarazko kultur kontsumoa. Bai?
    Haur nafar baten gurasoak, Seaskako irakasle bat testuliburuetaz, laburmetraiak egiten dituen Leioako Arte Ederretako ikasle edo zinemagileren bat, Arabako rock talderen bateko norbait… ez keba. Elkar, EITB, Egunkaria-Berria, Eusko Jaurlaritza, Ernest Lluc… SS matrikuladun kulturgintzaz baino ez omen ziren aritu. E horrek euskaldun guztiona beharko lukeen arren, bestela dira gauzak. Han. Hemen.

    Jarrai dezagun berbetan. Eztabaidatzen. Mahainguruan, baina jaten. Kontsumitzen. Gero gerokoak. Han, eta hemen.

    Loturak:
    sustatu.com (Guggenheim defektua)| Berria.info (Kike Amunarrizen hitzaldia) | Martin Ugalde foroa (multimedia)

  • literatura

    Wikipedia, idazleak eta wikiak

    Arantxa Urretabizkaia eta Edorta Jimenezen ‘wikia’ landu dute alemanez


    Arantxa Urretabizkaia (Koaderno gorria) eta Edorta Jimenezen (Kilkerren hotsak) liburuen alemanezko itzulpenen Frankfurten aurkeztu ondoren, bi egileon wikiak paratu dituzte Alemanian. Jimenez eta Urretabizkaiaren gaineko informazio zabala aurki dezakete bertan irakurle alemaniarrek.

    -zer? 

    Holan ikusi dut idazleak.org gunean. Eta albisteak erakarrita, klik egin diot Jimenez-en wikiari. Klik. Eta alemanezko wikipedian sartu. Poztu egin nau albisteak.  Bi euskal idazle alemanierazko wikipedian.

    Gehiago kezkatu nau ordea, albistearen erredakzioak. Wikipedian paratzea eta egileon wikiak sortzea… arras ezberdinak dira. Baina nago ni, gurea ere badela errua. Sekulako nahastea sortzen dugula teknologiaren inguruan, berriak sortzen dira, wikiak, blogak, rss… eta sekulako nahaste horren erdian harrapatuta daudela eduki sortzaileak.

    Beraz wikipedia da entziklopedia librea. Euskaraz ere badagoena.
    Wikia da argitaratzeko modua. Wikipedia wikian oinarrituta dago.  Ulertzen da orain?
    Literatura, argitaletxeak, liburuak eta egileak nahastuko ez genituzkeen moduan.