literatura
Irakurriaz idazten
-
zelan aurre egin hotzari literaturarekin
Asteburua aspaldiko hotzena izan da gurean. Ean, egutegiak tokiz aldatu dituen ekitaldiak antolatu dituzte. Lehen, uda betean Poesia egunak izan ohi ziren kostaldeko herri txiki eta eder honetan. Iaz neguan antolatu ziren egun pare bat, eta aurten ere bai. Ez dakiguna da datorren urtean horrelako saririk izango dugun.
Zapaturako Miren Agur Meaberen hitzaldi oso poetikoa zegoen iragarrita. Iluntzen Oskar Alegriaren filma eta domeka eguerdian Ines Osinaga eta Joseba Sarrionandia. Aurretik izena eman, bertaratu eta gozatu. Hori zen plana. H-a kendu zioten …erria. Ea.
Miren Agur Meabek Nola atondu (dudan nire) gela bat norberarena kontatu zigun. Virginia Woolf idazlearen liburuaren titulua aitzaki hartuta, literatura sortzeko behar diren baldintzak, aukerak, inpultso estetikoak eta gogoetak luzatu zizkigun. Hitzaldi eder bat. Entzule asko, gehienak emakumezkoak. Eta jarrera oso emankorra eta oso hartzailea. Hori asko eskertzen da. Bistan da, Ean urteetako lana dagoela. Kostaldera hurbiltzen gara denok motibatuta, Eskolondon kafea hartu eta elkarren ondoan jarri eta entzuteko prest beti. Asko ikasteko desiatzen. Literatur kontuekin gozatzen. Eta oso esker onekoak izaten dira beti Eara hurbiltzen diren idazleen motibazio eta jarrera positiboa. Zortekoak gara alde horretatik. Miren Agur Meaberena ez zen gutxiagorako izan. Hitzaldi luzea, landua, datuz eta xehetasunez betea, gogoeta eta poesia, hausnarketa eta umorea. Jendea eta literatura. Katuak eta barreak.
Jende gehiagok eman zuen izena antza igandeko saiorako. Baina bezperako itxura hartu zuen Eskolondoko aretoak. Miren Agur Meabek atondutako moduan jaso genituen Ines Osinaga musikaria eta Joseba Sarrionandia idazlea. Kuban Sarrionandiak idatzitako letrak, itsasoz Euskal Herrira heldu eta disko forma hartu zuten Gose taldearekin. Igandeko saioan berriz, bakarka aritu zen kantuan Ines, Joseba Sarrionandiak berak idatzitako abesti bakoitzaren testuingurua azalduz. Katuak, erruak, portuak, basamortuak… denetarik hartu zuten hizpide.
Loturak, bizitako uneak, gogoeta filosofikoak, pasarte historikoak…. kontalari aparta da Joseba Sarrionandia. Orain arte liburuetatik baino ezagutu ez dugun idazleak jario ederra dauka hizketan ere. Berezko umore puntua eta memoria handia nabari zaio. Ezagutza eta irakurketa oparoa. Horren emaitza da bere sorkuntza. Eta horren esker onekoa Eako portura hurbildutakoen harrera.Giroa nabarmendu behar
Hotza egin du asteburuan Euskal Herrian. Gerizpetan gehiago. Areto handietan zer esanik ez. Eskolondon hotza egin zuen zapatuan bezala domekan ere. Baina ederto girotu zuten gure letrek gure gorputzeko atal bat baino gehiago. Eutsi genion, eta gozatu genuen. Eta ostean, ardotxoa edo bermuta hartuta, barneratu genuen alegrantzia apur bat. Merezitakoa.
Neguan ere poesiak, literaturak, jendearen arteko harremanek lekua eta denbora behar dutelako, tarte bat. Are gehiago bizi dugun sasoi aldrebes honetan. Eta hori ere eskertu beharko diegu Heako antolatzaileei. Urtero bezala, beti bezala detaile guztiak zaindu, jendea babestu eta sekulako kultur eskaintza egiten dutelako. Eta eskertzeko berbak labur geratzen dira horrelakoetan. Giro beroaren parte dira beraiek ere. -
Itsasoaren isiltasuna
Etxean aspertuta nengoen. Mutikoak mugikorretik youtubeko gauzak pantailan ikusten erakutsi berritan, pantaila txikikoa egongelan ikusteko froga egin nahi nuen. Youtuben bilaketa egin eta pelikula lasai ikusteko. Ondo jezarrita edo etzanda, aukeran. Eta eskuak libre.
Le silence de la mer hautatu nuen, ezer ere jakin barik. Ez norena zen, ez nongoa, ez noizkoa. Frantsesez gainera, eta gaztelaniazko azpitituluak eskaintzen zizkidan tresnak berak. Ederto. Ikusten hasi, eta aproposa izan zitekela pentsatu. Aurrera. Pause asko sakatu barik.
Bitartean, pelikularen atsegina ikusiaz, sareari galdetu nion ea zer ikusten ari nintzen. Egilea, bertsioa, liburua, idazlea. Dena interesgarri. Dena zoragarri. Jean Bruller idazlearen liburu batean oinarritua. 1942an argitaratutako nobela labur bat, ipuina. Filmarekin jarraitu nuen, arras interesatua. Garaia, okupazio nazia, erresistentzia. Eta batez ere pelikularen planteamendua. Desobedientzia ekintza bat da isiltasuna bera. Gogorra. Etengabea. Itzela. Pelikularen ardatza. Protagonistetako baten bakarrizketak. Jarrera. Ikuspegia.
Filmak erabat harrapatuta,euskarari ekarriak atarian bilatu nuen J e a n Bru ll er idatzi, eta deus ez. –Zelan ez daukagu halako gauza eder bat euskaraz? pentsatu nuen. Eta pelikularekin gozatzen jarraitu. Amaierararte. Ederra. Ezin ederragoa. Gomendagarria.
Wikipediak pista gehiago irekitzen ditu. Bilaketaren xarma. Jean Bruller idazleak, Vercors ezizenarekin sinatu zituen lanak. Le silence de la mer ere bai. Eta bilaketa berriak egiten hasi nintzen. Eta hura ezustekoa, euskaraz badugu Itsasoaren isiltasuna. Birritan gainera. Ibon Sarasolaren itzulpena eman genuen armiarma.eus sarean, eta Booktegik, Josu Zabaletak euskaratutakoa pantailaratu zuen, Iban Zalduaren hitzaurrearekin.
Filma bukatu eta irakurtzeari ekin nion. Pantaila txikian. Eskuan, mugikorrean. Gozatuz.
FR: Vercors (alias Jean Bruller) lors de la remise du prix liiteraire de laResistance
Gaur, Varcors idazlearen efemeridea da. Eta kontatzeko gogoa piztu zait. Gogoratzeko. Erresistentziako idazleari omenaldi txiki bat eta zuei proposamena. Irakurri eta ikusteko. Gozatzeko sikiera. Itsasoaren isiltasuna ederra delako. Orduan bezala orain. Erresistentzia ederra da. Desobedientzia ere bai. Eta kultura, zelan ez. -
Oskar Alegria zine zuzendariarekin berbetan
Handia da Oskar Alegria. Baina apala da oskar alegria. Zinema zuzendaria, poeta bisuala. Antropologoa, enmatologoa edota etnografoa izan zitekeen. Artista. Edo beste gauza asko. Hizkuntzalaria, albaitaria, geografoa edo astronauta. Zinemaren bidea hartu du berak. Ikusentzunezkoak. Eta oso film esanguratsuak egin ditu gure zinema petralaren historiarako:
Emak bakia baita
(2012)
Emak Bakia baita, oskar alegriaren film bat. from oskar alegria on Vimeo.
Zumiriki
ZUMIRIKI_Trailer from Luis Jambrina on Vimeo.
H-a galdu zuen errian
Aurreko asteburuan Ean elkartu ginen. h-a galdu zuen … errian. Bera eta beste asko. Eta Eako udako egonaldi baten hartutako irudi eta ideiekin Aritzakoa film laburra (27 min) aurkeztu zuen. Eari buruz, itsasoa eta lurra, iragana eta oraina, eguna eta gaua. Argia eta denbora. Gauza asko batzen dira. Mundu bat. Ikuskera batzuk. Sentipenak. Historia. Hizkuntza.
Bazkaritik irratira, mahaitik mahaira
Eta bazkalorduko solasaldi alai, umoretsu, sakon eta arinak, platerretik platerrera arratsaldean ikusiko genuenaren aperitifa osatu zuen. Ean ezagutu genuen elkar, duela urte batzuk. Eta gero izan dugu elkartzeko betarik. Ez da beti gertatzen. Grabaketa batzuetan ondoan izan naiz, eta bere lan egiteko moduaren mireslea naiz. Aitortu dezaket hori. Aurrera begira, lan berriak eta proposamen kultural berriak egiten jarraituko duenaren esperantzan, Bilboko 97 irrati librean egindako elkarrizketa dakart hona. Ikusiko duzue zeinen apala eta atsegina den. Zeinen argia eta adibide esanguratsuen sortzaile.
Oskar Alegria zinema zuzendariarekin berbetan #bidegorritik saioan. @97irratia | @arrosasarea https://t.co/simywZO89j
— gaztelumendi 📢 (@iPatxi) December 29, 2020
Film bat amestu egin behar da
Esaldi hori idatzi nuen koadernoan Oskarren filmaren aurkezpenaren ostean. Irratiko elkarrizketan berriz gogoratu, eta gehiago sakondu zuen horretan. Amets bat da film bat, beraz. Amets bat da kontatu nahi dugun hori. Ametsak errealitatera ekarri, sinesgarri egitea da beraz, zinema.
Eguneroko ekintza poetikoa
Beste ideia potente bat, Zumirikitik, edo Emak Bakiatik, edota Aritzakoatik ere eratorri daitekena. Egunero ekintza poetiko bat egiten saiatzen da Alegria. Horrek ematen dio poztasuna, bizipoza. Ez da hautu eskasa. Hautu poetikoa. Ederra. Pentsatzeko bezala, egiteko ere. Beste ikasgai bat.
Goiko argazkia: Libe Asua eta Oskar Alegria Larrabetzun berbetan. (Libek 100 urte zituen, eta Tximeletei buruzko lan baterako elkarrizketatu zuen Oskar Alegriak) Wikidata.
-
Laboa eta poesia
LP bat osatu zuen Susak Mikel Laboaren urteurrenean. Gaur kantuok entzuten aritu naiz. Hamar dira, hainbat poeten kantuekin. Baina antologia ederra sortu dugu euskaldunok Mikel Laboaren kantuekin. Belaunaldiz belaunaldi txertatuta daude.
Poza eta tristura hartzen dut horrekin. Poza Laboa gogoratzen dugulako. Artista handia, bitxia, berezia bezain apala. Tristura galdu genuelako. Baina badakigu jakin, ezer eta inor ez dela betirako.Mikel Laboa euskal poesiaren ahotsa, besteak beste. #lp bat bere kantuekin #Laboa eta #Poesia https://t.co/dwyVqXeDnf pic.twitter.com/5uHPKar1EA
— gaztelumendi 📢 (@iPatxi) December 1, 2020
LP bat, gogoratzeko
-
Askotariko zapalkuntzak
Bisita bat. Joan etorriko bidai bat. Paris. Aspaldiko lagun bat. Eskutitzetatik aurrez aurreko bisitara. Laguna. Lagunak. Harremanak. Egoerak.
Turista klasea kronika bat da. Talegora joan etorria ez da aitzakia bat, leit motiv nagusia da. Baina ez da dena. Han, han asko dago. Paris. Txiletar lagunak. Eta zapalkuntza asko. Ezberdinak. Askotarikoak. Izan daiteke trenean, edo Pariseko karriketan. Izan daiteke lantokian. Kalean. Emakume izateagatik, edota zapaldutako beste kolektibo batzuetakoa izateagatik (lgtb+), baina gure ikuspegitik, gu geu geratzen gara agerian.
Abiadura handiko tren bateko bidaiaren kronika da, hiri handi bateko taupaden hotsa somatzen da, kartzela handi bateko bizipenak ageri dira… guzti hori koktel batean lehertuko zaizu, eskuartean. Letra artean.
Kattalin Minerrek kapitulu labur laburrak egin ditu, baina azken parrafoetan beti dago kolpe txiki bat. Eta hurrengoa irakurtzeari ekingo diozu, gogo berdinarekin.Tabernan eramateko kafea eskatu, eta udagoieneko eguzki izpiak baliatu eta etxe ondoko parketxora etorri; Anari lagun, @MKattalin irakurtzen jarri naiz. Orain Parisen nago. Abiadura handiko letrak. TURISTA KLASEA. pic.twitter.com/xR9n6auHOz
— gaztelumendi 📢 (@iPatxi) November 23, 2020
Bi jezarrialditan irentsi dut kontakizuna. Eta gehiago jakiteko eten nuen bezperakoa. Pedro Lemebel nor zen ezagutzeko gelditu nintzen. Kantuak, elkarrizketak, argazkiak eta beste bildu nituen. Arnasaldia izan zen niretzat.Lemebel izugarria da. Nik asko maite dut artista eta idazle bezala. Dokumental, elkarrizketa eta performance piloa dago interneten ikusgai. Baita postumoki egin zaizkion omenaldi ederrenak ere. Adb: https://t.co/fE9Y2Sh43G
— Kattalin Miner (@MKattalin) November 23, 2020
biharamunean
Bigarren jezarraldian, eguzki izpiak eta Anariren musika lagun… kapitulu pare bat gordeta eten dut irakurketa. Eta bukaeran, musika gehiago. Azkenean playlist bat osatzeraino. Ni ere, non je ne regrette rien kantuan hasi naiz Edith Piaf abeslariarekin batera. Ederra!
-
(H)ilbeltza
(H)ilbeltza 2018 | Asteburu euskandinaviar bat Baztanen
Zer ari da gertatzen Anizen?
Istorio beltz #beltza Baztanen@ilbeltza pic.twitter.com/XY86pfEKv5— patxi gaztelumendi (@iPatxi) 2018(e)ko urtarrilak 21
- #bidegorritik, #Patakon, 18/98+, agit/prop, albisteak 2.0, bakegileak, gaztelumendi.eus, hurrengo geltokia, ikusi eta ikasi, larrabetzutik, literatura, musika, pasahitza, software librea, su-etena | ceasefire | tregua, teknologia berriak, telebista
13 urte blogean, ekinean, ahaleginean
sare sozialak, blogak, internet, sarea, lagunak eta norbera pantaila aurrean. 13 urtez ekinean. ezinean. ahaleginean.
gaur ere abenduaren 3a da.
ea zer diozuen, irakurtzen zaituztedalako. aspalditik. hemen nago eta asko pozten naiz. oraindik.13 urte, besterik ez
2004ko euskararen egunean jarri zen martxan gaztelumendi bloga.
orduz geroztik ahal izan dudan guztia idatzi eta kontatu dut berton -eta beste leku askotan-. irratigintza, komunikazioa, literatura, telebista, bidaiak, aldizkariak, erreportajeak, mobilizazioak, informazioaren kudeaketa, auzolana, gutunak, erreportajeak, batailak, kezkak, kanpainak, lana, iritziak, salaketak, hedabideak, teknologia berriak, musika, herrigintza, harremanak, auzoko kontuak, kultura…. izan dira nire bizitzako ardatz; eta libre konpartitzeko aukera eman didate teknologiak, software libreak, hizkuntzak eta sorkuntzak.ezin eskertuago nago.
KRONIKA DIGITALA
ARTXIBOAK, artxibologia
sarean.com sortu zuen Jabi Zabalak 2003an. Ondoan izan dudan erreferentzia, duda barik.
Egunerokotasuna hautsi gurean, bitakora 2004ko euskararen egunaren biharamunean.
Joxe Arantzabalek bloga sortu eta egun berean eman zuen gaztelumendiren berri bere orduko Faroan.
Blogei buruzko ikastaroa antolatu genuen 2005eko udan UEUn
2006. urtean Euskal Herria 2.0 inflexio puntua Interneteko euskal panoraman, iparra eta helburuak markatu genituen. EUS dominioa lortzen hasteko abiapuntua.
Blogariak, software garatzaileak, hedabideetako arduradunak, kulturgileak, irakasleak… batu ginen Donostiako Artelekun. Ez daukagu ahazteko 2006ko iraila hura. Gauzak egiteko gogoa somatzen zen Euskal Herriaren alde digitalean. Auzolanean, 2.0 logika guztiz barneraturik.
EH 2.0 > puntuEUS
Zazpi urtez idazten, gogoratzen hasten zarenean…. amaituko denaren beldur zarelako.
10 urte bloga sortzen hasi nintzenetik, lekutan dago 2004ko abendua! http://t.co/78lJEaVveH pic.twitter.com/0S8khluE7b
— patxi gaztelumendi (@iPatxi) 2014(e)ko abenduak 3
luzaroan jarraitzeko asmoagaz. GAZTELUMENDI.eus #ga1d3rantzunak
galdera asko ditut egiteko. erantzunak etorri egiten dira. sortu.
kezkak idatzi, bizitza bete, amets ugari, letra asko, irudi batzuk eta zenbait ondorio.
#ga1d3rantzunak hitza eta ekintza dira, baldintza eta ondorio, objetibo beste subjetibo, sujeto eta adjetibo. teoria eta praxia. -
Lauaxeta gogoratzen
-
Edizioa etzi
Topaketa interesgarriak Katakrak liburudendan narratiba eta saiakera eta edizioari buruz
Hamabost egunen buruan bi aldiz joan naiz Iruñeko Katakrak liburudendara. Solasaldi interegarriak suertatu dira narratiba eta saiakerari buruzkoak. Katakrak argitaletxe ere baden ezkero, arretaz ari dira so egiten literatura eta pentsamenduaren inguruan gurean egosten dena.
GARA egunkarirako kronika pare bat egin ditut ia zuzenean liburudendatik bertatik. Hitzaldiak entzun, apunteak hartu eta bukatu bezain fite idazten hasi, handik ordu erdira erredakziora bidali eta biharamuneko egunkarian argitaratzeko.
Eta ohartu naiz, bai narratiban eta baita saiakeran ere esperientzia aberatsa dagoela Euskal Herrian, argitaletxeak bizi bizi daudela, eta zailtasunak zailtasun, gure liburuek zer esana ematen dutela.Sare sozialetan oihartzun handia
Katakrak liburudenda eta etzi.pm egon dira antolaketa eta logistikan. Mahainguruak sarean daude entzungai, eta horrez gain sare sozialetan ere oihartzun dexentekoa lortu dutelakoan nago. Egia esan, gurean literaturak, idazleek eta pentsamenduaren inguruko gaiek badute sona bat. Eta feminismoa adibidez, egun bizitzen ari dena oso esanguratsua da. Horrek, zelan ez, bere islada dauka sareetan ere. Erabiltzaile oso aktiboek gainera, oihartzun hori biderkatu egin dute.
Liburugintza, ofizioa, erronkak eta etorkizuna Katakraken Elkar, Susa, Txalaparta eta Igelako editoreen eskutik. https://t.co/kJTOJsRlYG
— Gernika Liburutegia (@gernikalibu) 2017(e)ko maiatzak 12
@Idazkola @plarrion @XOlarra @AmaluFm @katakrak54 @hedoi_etxarte "Gorka Arrese on fire"
— Alberto Barandiaran (@abarandi) 2017(e)ko maiatzak 10
"Edizioa etzi: saiakera" mahai-inguruan izango gara GAUR 19:00etan @katakrak54 en. @LISIPEsusa @JuleGoi pic.twitter.com/i8iRF6VmLG
— Jakin (@jakin_eus) 2017(e)ko maiatzak 15
Euskaraz pentsamendua nehoiz baino biziago: @jakin_eus, @Eskafandra_, @LISIPEsusa, @katakrak54. @iPatxi|ren kronika https://t.co/zPE1lVaXI0 pic.twitter.com/6SjFC3XZLd
— i.aiestaran (@iaiestaran) 2017(e)ko maiatzak 16
#edizioaEtzi @katuajea @Eskafandra_ @Xabiereiza @jakin_eus @etzipm @katakrak54 pic.twitter.com/utuPylUz6B
— xare (@xare) 2017(e)ko maiatzak 15
Editoreen ustez, saiatuz argitaratuko da pentsamendua eta saiakera https://t.co/2ImVfFy5HZ Kronika, @iPatxi-ren eskutik pic.twitter.com/vsIRPIJvmE
— naiz: (@naiz_info) 2017(e)ko maiatzak 16
Bi kronika GARA egunkarian
audioak etzi.pm
informazio gehiago: etzi.pm
-
Liburuaren eguna
Kantu berri bat entzunez hasi dut eguna -besteak beste- disko denden karietara Berri Txarrak taldeak plazaratutako singlea.
Eta Frantziako hauteskundeei buruz, eta Melenchon fenomenoari buruz jarraitzeari ekin diot, bart irakurri nituen PP eta Marhuendarenak… ia gogaitu arte espainolen ustelkeri, trama eta drama guztietaz.
Eta gaur liburuaren eguna da. Eta orduan, bideoak ikusi eta sarean idazteari ekin diot. Oharkabean.Eta irakurri, noiz?
Gaur #LiburuarenEguna
📺 EZ DIZU ONIK EGINGOhttps://t.co/ExDUAzQYu6— Susa literatura (@armiarma) 2017(e)ko apirilak 23
Susan egin genuen kanpaina honetaz oroitu naiz. Ez dizu onik egingo. Debekuak gogoan. Tabakoarena bezalako kanpaina bat asmatu gura izan genuen Zarautzen egin genuen bilkura hartan. EZPOT batzuk egitea planteatu genuen. Kontrapublizity apur bat. Eta bideoak sarean zabalduz, Emailuetan eskaini. Ikaragarri ondo pasa genuen, literatura eta ikusentzunezkoak uztartuz. Gure promozio kanpaina eginez, lagun artean.
Duela 11 urte gaztelumendi blog honetan argitaratutako post bat: Ez dizu onik egingo
… edo bai
📺 https://t.co/FE2W0aafbK— Susa literatura (@armiarma) 2017(e)ko apirilak 23
Bai, duela duela 11 urte aritu ginen horretan. Eta denbora aurrera doa. Sarean. Interneten. Liburu argitalpenean. Irakurketan. Eta jarraitzen dugu oraindik bide horretan. Beharko.bakarrik egoteko modu berri bat ote?
Bideoak ikusi, sarean idatzi, musika entzun, kalean ibili eta liburua hartuko dut eskuartean. Orain. Irakurtzeko.
irakurtzea izan ere, bakarrik egoteko modu bat ere bada. mila esker Berri Txarrak.
