literatura

Irakurriaz idazten

  • literatura

    Literatura larriki saritua

    Autoan nentorren. Pozik. Etxera bueltan, Arratsean saioa entzuten. Azken hiru eguaztenetan ohitura hori hartu dut, eta gustatzen zait. Atzo ere entzun nuen, aurreko batean ere bai… eta gaur ere Arantxa Iturberen kultur kezkarekin bat egiteko gogoa piztu zait.
    Idoia Beratarbide ahotsetik eta kontestutik ezagutu dut, eta arte irrika sortu dit beraien elkarrizketak.

    Harkaitz Cano arratsean
    Eta ostean, Harkaitz Cano gerturatu da mikrofonoetara. Krak bat da Cano, mikrofono aurrean ere. Gidoiak txukun prestatu, eta Arantxa ere lanean jartzen du. Ondo ulertzen dute elkar, eta medioa kontrolatzen dute. Gaiari beste buelta bat ematen diote… eta gaur Harkaitz Canok idazle sarituak izan ditu hizpide. Hemengoak eta hangoak. Vargas Llosaren aipu batek borobildu du hasiera: “Uste nuen nitaz ahaztuta zeundetela“. Bikain.
    Eta buruz esaten ez nekiken idazle baten liburua aipatu du gero Canok. Eta idazle horren eta bere sarien anekdotak. Eta diruaren jukutria, zelan ez. Eta metafora berak egin du, beste ezer aipatu barik. Eta metaliteratura egin beharrik ez dago, gaurkoa berriz entzun, eta nork bere interpretazioak egin ahal izateko.
    Euskadi Irratia hasi da podcastak igotzen, eta bihar edo etzi agian, egongo da Canorena, eta entzungarria denez… espero sarean egotea, eta jarriko dut hemen, eta komentatuko didazue zer.
    Literatura eta biok
    Sariak eta biok
    Ni ere, sarien gainean pentsatzen jardun naiz. Hasieran sarituari buruz pentsatzen nuen, gero saritutako obrari buruz, baina pentsatzen jarrita sariari buruz idaztea be, ez da gutxi.
    Literaturzaletzat daukat nire burua, eta pentsatzen jarrita, ezer gutxi dakarkio dinamika honek zaletasunari berari. Besterik da beste gintza batzuetan, eta bertsoaren inguruan, txapelketak, demak… onura dakarkio zaletasunari ere, antza. Eta dirua. Eta ospea. Eta hedabideetako minutu, lerro eta etekinak. Eta on egiten digu guztioi, BECtekada batek.
    Ezberdina da literatura. Ez da masiboa, ez du behar. Autokontsumorako zeozer da. Ez da mahaiaren bueltan hartzekoa, bakarka edo asko jota komentatzeko… asko jota.
    Baina lehiaren bidez erabakitzen da, zer dan nor, nor dan zer. Eta ez zait gehiegi gustatzen. Niri. Baina antza, beste askori ere ez…


    Bernardo Atxagaren zazpi etxeak….

    Frantzian geratu dira, antza. Ez bide du bere liburua txapelketara aurkeztu. Eta beste askok ere ez. 23 aurkeztu dira helduen literaturazkoak. 2009ko obrak. Baina baziren gehiago… 111 akademiak dioenez… askoz gehiago. Zenbat? uffa! Irakurriko ote ditugu guztiak gero. (48 lan, helduentzako euskaraz).

    • Eta zergatik ez dira aurkeztu?
    • Zeintzuk dira aurkeztu direnak?
    • Lehiaketak bere horretan iraungo du datorren urtean?

    Utikan manifestuak, uste baino eragin handiago izan du, izaten ari da, eta izango du aurrerantzean ere. Sariketa bera aldatu, idazleek jarrera hartu, eta dena desbirtuatuta ageri da, aidanean.
    Eta guk, jarraituko dugu irakurtzen.
    Utikan Euskadi sariak

    irakurketa gomendatuak:

  • ikusi eta ikasi,  literatura

    bart

    … bukatu da afaria. Eta utzi diogu hitz egiteari. Kafea amaitzearekin batera, amaitu dira gaurkoz gaiordeneko puntuak.
    Dena ustez erabakita utzi dugu, eta posta zerrendan jarraituko dugu eztabaidatzen. Eta hobetzen.

    Eta kalean agurtu gara. Kale Nagusian alde batera egin dute batzuk, eta Musika plazarantza doan norabidean abiatu gara gu hirurok. Lasai asko, autoak hartu aurreko azken elkarrizketan murgilduta.
    Musika plazatik bi ertzain datoz. Oinez. Baina ez diogu garrantziarik eman. Batek ohi baino -pertsona normalek baino, esan nahi baita- zabalago daramatza besoak. Pausu bat atzerago edo joango da bere kidea. Guk ez dugu imintziorik egin, eta berbetan jarraitu dugu hirurok.


    Argazkiak.org | Txapel gorridun ertzainak Vaya Semanitan © cc-by-sa: sustatu

    Gelditzeko eta karnetak emateko esan digute. Eta ia ia, brometan hartu dugu. Arrazoiak eskatu dizkiegu. Poesiaz mintzo ginen afari batetik gatozela esan dio batek. Poeta denak. Eta gero besteak, ipuingileak, gainera egia dela aitortu dio. Eta ematen du ez dituztela sinestu. Eta gaztelania batuan, gure antzekotasuna duten hiruren bila dabiltzala adierazi digute. Eta gure nortasun agirietako zenbakiak ematen hasi da bat telefonotik. Eta gero motxilak eta boltsak miatu dizkigute. Telefonoaren bestaldetik, gu ez garela nonbait beraiek ustez bilatzen dituztenak.

    Handik gutxira, karnetak eman eta joateko esan digute. Eta joan egin gara. Eta ez diogu garrantzia gehiegirik eman. Eta literaturaz berbetan jarraitu dugu. Eta egia da.

  • hurrengo geltokia,  ikusi eta ikasi,  larrabetzutik,  literatura

    liburuak eta egunak

    Gaur ez da liburuaren eguna. Gaur ez dizu inork literaturaz berba egingo, gaur agian ez da irakurri ere egin behar. Telebista irrati egunkari eta egitarau ofizialetan, gauza garrantzitsuagoak dauz, gurean bederen.
    Barikuan bai, barikua oso egun garrantzitsua zen, barikuan denok agertu ginen eskuan liburu bat genuela… cool_tura! you know!

    Liburuak izan be, bere eguna dauka, eta agerian geratzen da holangoetan gure kultura guztia. Zer garen, eta batez be, zertan ari garen.

    Barikuaren inguruko erretratu batzuk grabatuta geratu dira nire burmuin nekatu honetan:

    • Gure inguruko agerkari, egunkari, telebista eta irratietan, liburua zen protagonista.
    • gure herrian be, ekitaldi pare bat egon ziren. Bata aspergarria, eskasa, ondo ordaindua eta txarto iragarria. Bestea koloretsua, partehartzailea, liburua/irakurketa/sorkuntzaren ingurukoa. Herritarrek antolatua, ez oso ondo iragarria baina jende asko batu zituen. Zero euroko gastua.
    • Bezperan Eider Rodriguezek solasaldi bikaina eskaini zigun kultur etxean. Idazle ona dela ez genuen dudarik, pentsalari ederra izateko bidean da oreretarra.
    • Eider Rodriguezen hitzaldian 14 emakumezko eta 6 ostantzeko.
    • Gaur Kirmen Uriberi txakoli eguneko saria be eman diote. Idazle baten tokia, gizarte ekitaldietan.
    • Zapatuan Carrefour baten, urgentziazko erosketa egin nuen. Toti Martinez de Lezearen poster handi handi bat ikusi nuen eskailera mekanikoen ondoko horman.

    liburu eguna, irudi bat eta mila berba alferrik
    3dia: mattin @ euskaraz.net

    Mundu guztia mintzo da eguraldiaz, gu ere ez.
    Albisteak 2.0 wikipedia, hizkuntzak eta beste kezka batzuk…

  • literatura,  musika

    Prest! aldizkariko 100. zenbakian

    Ruper Ordorika:

    “Nolabaiteko beharra sentitu behar da, kantuak sortzeko”

    Ruper Ordorika armiarma.com

    patxi gaztelumendi | Prest! aldizkaria 100. zenbakia
    Aspaldian, oso aspaldian hurbildu zen Ruper Ordorika Deustu aldera. Filosofia ikasketa egin behar zituen unibertsitatean, eta bizi be San Inazio eta Deustun bizi izan zen. Aspaldian, Deustun bertan sortu zuten Pott literatur aldizkaria eta banda Bernardo Atxaga, Joseba Sarrionandia, Manu Ertzilla eta enparauekin. 80. hamarkada geroztik kantari ari da Oñatiko koblakaria, eta Prest aldizkarian Garizumako haizea profitatu dugu, beragaz berba egiteko.

    Aspaldian hurbildu zinen Deustu aldera, zelan oroitzen dituzu garai haiek?

    Baditut Deustuko  oroitzapen zehatz batzuk baina gehienak nahastuta ailegatzen zaizkit orduko militantzia eta arrisku giro batean…Gauza zehatzak gogoan dauzkat, esaterako  Bernardo Atxagarekin lehenengoz hitz egin nuenekoa Deustuko taberna batean, elizatik  gora, “Antonia”-edo zeritzana…Handik gauza asko atera ziren…Edo Sarrionandia eta biok oinez joaten ginenean, ostegunero, Deustuko unibertsitatetik  Barrenkale Barreneko Cantabricora, Iñakiren tabernara Pott-eko bileretara…Zabor industrialez beterikako hibai alboko ibilaldi hura, ilunkeran…

    Oñatitik Biturixara, handik Bilbo aldera gero… zer topatu duzu bide bideotan, hiriz hiriz, edo solorik solo?

    Neure hiriko auzoak bezala bizi izan ditut nik bizilekuok. Beti gorde izan dut Oñatirako maitasun haundia baina hirietan hazitakoa naiz. Gaur egun are gehiago…auzo askotako hiri handi batean bezala bizi naiz herri honetan.

    Orain New Yorken edo Azkaraten, berdin grabatu dezakezu disko bat…

    Bai, eta gauza haundia da hori! Niretako mundu bera dira, nolabait. Askatasuna ahalik eta handiena behar izaten da sorkuntza lanetan eta urruneko esperientziak askotan oso baliagarriak dira…Hori esanda, ez da ahaztekoa gaur egun oso grabazio onak egin daitezkeela norbere ganbaratik irten barik!

    Eta kantuak, jartzen dituzun kantuok… non eta zelan sortzen dira? Zein dute sorlekua?

    Hori ez dakit. Hori banenki gehiagotan hurbilduko nintzateke bertara, sorleku horretara…Ba hori nire ustez nolabaiteko beharra sentitu behar da kantuak sortzeko, halako grina berezia…

    Musikaren munduan murgilduta zaude azken hamarkada luzeetan, eta gogotsu ikusten zaizu oraindik… zein duzu motiboa?

    Ba, lehen aipatutako behar hori izango da, agian…Niretako hau ikasbide bat besterik ez da eta ikasbide horren hasieretan nabil.
    Azken disko hau eginda hasi naiz pentsatzen zeozer ikasi dudala jada eta zenbait gauza kontrolatzen dudala, baina sensazio horrek irauten du hurrengo diskoa arte. Orduan, berriz hasieran bezala sentituko naiz, bai.

    Azken diskoan, Karibeko haizearen barri dakarzu, hango aireen doinuak… hango egoerak eta lagunak…

    Bai azken Haizea Garizumakoa hortako hiru kantu ditut Karibe aldean eginak…Nik uste dut igartzen dela baina ez formalki. Oraindik ez naiz hango kantu moldetara hurbildu, ez formalki, ez erritmikoki, bistan da, jaja..

    Zure ibilbidea ezagututa, koherentea da disko hau ere, baina uste dut zure diskorik konprometituena, pertsonalena…. dela… oharkabean pasatu badaiteke ere…

    Deigarria egiten zait inguratu zaizkidan pertsona askok nola jaso duten disko  hau, oso era emotiboan-edo. Nik ere halako zorabioa  sentitu nuen lehen grabaketak burutu eta berehala: kantuak biluzik zeuden eta oso euskarri sendoekin baina bakanak…soil soilik. Uste dut horren puska bat gorde dela azkenera arte eta diskoa entzutean horixe jasotzen ahal dela. Alde horretatik badakar disko honek konpromezurik, bai. Oraindik oso goiz da, dena den, Haizea garizumakoa honen oihartzuna neurtzeko.

    Memoriaren mapak diskoaren zantzuak ditu honek, baina zelan musika laguntzaile onak dituzun… bandaren babesa ere badu… zelan ikusten duzu zuk?

    Ba, bai, nik uste dut baduela harremanik Memoriaren mapaneko giro musikalarekin baina aurreko beste disko guztiekin ere bai…kantuak bakarrik ontzen ditut eta neure “alorra” ondo markatua da, beti ere. Disko honen abiapuntua, hau da, kantaria non jartzen den kantuan egiteko…hor bai, ezberdintasun haundiak ikusten ditut hor, eta gaiari nola heltzen zaion ere ezberdina da, bai.

    Orain be, kontzertuetan zabiltza, antzoki eta kontzertu aretoetan… jo behintzat jotzen duzu ezta?

    Bai, bagabiltz batetik bestera…gero eta hobeto pasatzen dut kontzertuetan eta horrek asko balio du! Mundu guztiak esaten du aurten urte latza izango dela zuzeneko musikarako. Ikusiko. Halakoak entzun izan ditugu ni kantuan hasi nintzenetik, behintzat. Baina egia da, zuzenekoetan ontzen da musika, gehien bat.

    Bilbon zaitugu aurki, publiko fidela duzu bazterrotan. Gustura zatozela ematen du, zuzenekoak be berton grabatzen dituzu eta…

    Bai, kafe Antzokiara goaz eta pozik. Behin eta berriro esaten dudanez, etxean bezala jotzen dugu han eta hala bedi luzaro. Neure zuzeneko disko biak bertan grabatuta daude eta ez kasualidadez. Ni Bilbon hasi nintzen kantuan eta urteroko hitzordua gordetzen saiatzen naiz.

    Bernardo Atxaga Deustuko
    Ramon y Cajal kaleko taberna
    batean ezagutu nuen

    Aspaldiko kontuak izango dira Deustukoak zuretzat.

    Gogoan dut zita bat nuela Atxagarekin, artean ez nuen ezagutzen. Panpin ustela aldizkari batzuen dirua itzuli behar nion eta zita egin genuen Ramon y Cajal kaleko taberna batean, bertan ezagutu nuen. Gerora adiskidantza handia egin genuen.
    Sarrikoko ikaslea zen bera, Ekonomiketan. Joseba Sarrionandia eta biok Deustuko unibertsitatean genbiltzan eta eguenero joaten ginen Pott bandako bilerertara, alde zaharrera oinez. Orduko Cantabrico tabernara, Iñakiren taberna zena.

    Ze tabernatan biltzen zineten Deustun orduan?

    Txorierriko andra euskaldun batek kudeatzen zuen taberna zen. Han bazkaltzen genuen sarritan, La viuda esaten zioten, eta oso ondo jaten genuen. Orduko Deustu hartan ordu asko pasatakoak gara gu. Kontuan hartu berton bizi ginela gu. Sarri Ramon y Cajalen bertan, ni ere Deustun eta San Inazion bizi izan nintzen, gero Basauriko Pozokoetxera joan nintzen arren. Ikasi ere bertan egiten genuen, aspaldi, oso aspaldi. Halako oroitzapen zehatz batzuk baditut, baina ez gehiago.

    pott_datak:

  • agit/prop,  ikusi eta ikasi,  literatura

    Asel Luzarragaren delituak


    Argazkiak.org | Asel askatu, behin eta berriz © cc-by-sa: gaztelumendi
    Asel Luzarraga elkarrizketatu dogu asteon irratia.com saioan. Txiletik Euskal Herrira zuzenean, aspaldikok partez. Kartzelatik urten arren, oraindik etxean atxilotuta dago euskal idazle eta blogaria.
    aselaskatu.org ekimeneko lagunekin auzolanean Asel elkarrizketatu dogu, eta egia esan gauza ikaragarriak, sinestezinak eta gogorrak bota dizkigu handik. Baina gertatzen ari da… gure ustez errugabea den lagun hori espetxean euki dute, eta Txiletik kanporatzeko arriskuan dago.

    blogeko idatzi delituzkoak

    Baina, niri behintzat, harrigarriena gorri beltzean blogean gaztelaniaz idatzitako pare bat artikulu fiskalaren delitu froga bezala agertzea afera honetan. Harritu egin nau eta holan adierazi dut publikoki, blogean idaztea ere delitu bilakatzen denean artikuluan.

    Eta horrek zer pentsatu pranko ematen du, niri bai behintzat. Blogean idaztea ere, delitu bilakatu daitekela, froga moduan… nahiz eta baden hori ukatzen duenik ere. (Bota begiratu bat, zuzeu.com gunean sortu den kalapitari) Asel Luzarragaren kontrako frogarik ezean, handik kanporatu gura dutenek, edozeri heldu gura diote…

    poza darie bere berbei

    Delituen harridurak baino gehiago poztu nau baina delitugilearen poza, bere berben irria, bere bizitzeko grina hori… Euskal Herritik milaka kilometrotara, egon den baldintzetan egon eta gero… bere jardunak duen umore tankera. Elkarrizketa egiten ari ginela, sinestu ezinda geunden, tipoari zerion poza eta umoreagatik… harritu gaitu, baina kutsakorra da alaitasun hori, eta pozik utzi gintuen gu ere.

    Elkarrizketa entzun gura baduzu: [audio:http://bilbohiria.com/docs/podcast/irratiacom/irratiacom100222aseluzarraga.mp3]

    Biba zuek! artikulu sorta

  • literatura,  teknologia berriak

    Euskal literatura ustelduta dagoelakoan

    Edorta Jimenez | Sautrela

    Edorta Jimenez ETBko Sautrela saioan. Stock 13 liburuaz berbetan hasi, buru fikzioarekin jarraitu, berotu -zentsu ez sexualean- eta euskal literaturaren pipiaz jarraitu. Aurkezleak profitatzen du egoera, eta elkarrizketari espero ez zuen mamia ataratzen dio. Elkarrizketa bart emititu zen ETB3an, baina sarean egun guztian izan zen aipagai. eitb.com gunean, telebistan emititu eta jarraian jarri zuten ikusgai.

    EITB.com-en jarri dute. 16 minutu dira.

    Behingoagatik, telebista eta sarea bat eginda gurean. Oso modu txukunean. Euskal kulturaren ikur behar lukeen eitb.com hasi da urratsak emoten, eta inoiz ez da berandu, ez horixe.

  • agit/prop,  hurrengo geltokia,  literatura,  musika,  teknologia berriak

    Liburuen poliziaz

    Irati Jimenez | Berria

    Liburuaz ari ginen. Liburuaren lekuaz. Ergelkeriak pentsatzen hasi naiz, as usual. Liburuak politak direla pentsatu dut, baina leku gehiegi hartzen dutela (apalategietan) eta deserosoak direla etxez aldatzeko (aurten bitan egin dut, amesgaiztoa). Liburuak maite ditut, baina nireak direnean ere ezin ditut erre jendeak gaizki begiratu gabe. Halako txotxoleriak pentsatzen nengoenean irakurri dut Victor Manuel kantariak esandakoa. «Guardia Zibilean baino ez dut sinesten», dio, musikarekin bukatzear omen dauden webgune ustez ilegalen itxiera eskatuz.

    Emadazue tiro. Euskarri elektronikoa hementxe daukagunean eta jendea jo eta su dabilenean liburuak doan eskuratzen Interneten, liburu bategatik ematen didatena defenditzearren polizia etor dadila eskatzen badut, emadazue tiro.

    Hara, nire ustez musikarekin miraria pasa da. Sistema horizontalagoa daukagu, abestiak doan, diskografia osoak eskura. Musikoak ezin dira kantua latan sartzetik bizi, egia. Musika zuzenean egin behar dute, antzina bezala, eta, horri esker, iaz hiru aldiz ikusi nuen Springsteen, etxetik kilometro gutxira. Diskografiken gainbehera? Baliteke. Kontzertuak antolatzen dituztenen mesedetan. Industria aldatu, moldatu edo hil egiten da. Berdin musikarena, zein liburuena, zein ontziolena. Gizakiak beti nahiko ditu ozeanoak zeharkatu eta beti nahiko ditu ipuinak entzun. Idazleoi sistema aldatuko zaigula? Hala dirudi. Beharbada poemak zuzenean irakurtzen hasi beharko dugu, herriz herri, pintxoak eman eta sarrera kobratuz. Beharbada, egunen baten, dena horizontal, dena doan, dena Sarean jarriko duen balizko etorkizunean, inor ezingo da kultura sortzetik bizi, inork ezingo duelako kultura kobratu.

    Beharbada ez da hain etorkizun distopikoa. Jendea Interneten nire liburuak elkar trukatzen eta bilatzen, nire lanen gosez? Utopia da! Beharbada utopia horretan kulturaren profesionalak desagertu dira edozein erabiltzaile sortzaile delako, irakurle eta blogari, iritzi emale eta biltzaile. Eta?

    Gutenbergen asmakizunak liburua fraideen eta artisauen eskuetatik askatu zuen duela mende batzuk, eta gizartearen esku zikinagoetara bota. Beste iraultza batek liburua liburutik askatuko du, beharbada. Eta pantailaren begira bota. Ipuinak iraunbiziko duela, horixe baino ez dakit. Eta kulturaren izenean Guardia Zibilari deitzen diotenen lanak ez ditudala Sarean bilatuko. Ezta doan ere.

    pott datak: Artikulua irakurri eta blogean zabaltzea otu, dana bat. Berriatik sarera, pentsatuaz egilea bat datorrela edukiak holan barra barra zabaltzearekin. Edukia interesgarria da. Inor konforme ez balego esan beza… ez diogu eta jaramon askorik egingo. Distopia, ze ona!

    Idazle bat liburuen poliziaz zabaldu gura baduzue.

  • literatura,  musika

    bide ertzean bazterretik egindako kronika

    Bide Ertzean Bilboko kafe antzokian argazkia: gau ilunak
    Bide Ertzean Bilboko kafe antzokian argazkia: gau ilunak
    • Bazterretik idazten ari natzaizue. Bide Ertzean taldearen kontzertu bat ezohiko egun eta orduetan entzutearen ondorioz.
    • Aretoko bazter batetik entzundako kantu elektrikoen gainean zeozer esateko gogoz.
    • Bazterreko musika egiten dutenen alde, erdiguneak erakartzen ez gaituelako.
    • Izarrak, top zerrendak, esemese bidez deskartatu daitezkeen kantuak eta aparra maite ez dutenen bazter horretatik.
    • Kantuen berbei harreta jarri eta ezkerreko bafletik hobeto entzuten den toki honetatik.
    • Zuzenean indarra erakutsi, eta gauzarik gozoena esateko gai diren lagunen aldamenetik.
    • Bide gorri bat, ohe huts bat, maitasun adierazpen bat txukun duin apain eta funtsarekin esaten ausartzen direnekin.

    Milaesker, azken hamaika urteotan egiten ari zareten ahaleginagatik. Hitzengatik. Doinuengatik. dana lanbrotute ikustot haren muinetatik sortutako proiektu honek, albotik sortu zen honek, dagoeneko indarra hartu duelako. Lan asko plazaratu dituzue, berba asko kantatu, poemak berrargitaratu, molde berriz, ilusio ezberdinarekin. Hamaika urte badira. Ez garaile izateko indar edo uste nahikoarekin, antza. Gurea ez da garaipena, gurea kantua eta kontaketa direlako. Beste behin.

  • agit/prop,  literatura

    Zergatik den beltza Obama

    Koldo Izagirre

    Ez da beltza, denok dakigu Obama ez dela beltza.
    Ameriketan, eta zer esanik ez Estatu Batuetan, aiton-amonak esklabu zituena da beltza.

    Mississippi ibaiko legea
    langile beltzen airea
    bizkarra makur, beti nekea
    Mississippiko zurien legea.

    Lehengusu zuriak bortxatu duen jabearen alabaren gorria zuritzeko Mississippi ibaiaren ertzean urkatu duten beltza da beltza.
    Beltza izatea mozorrotzat ez daukana da beltza.
    Beltza arazo sozio-politikoak ezkutatzeko erabiltzen ez duena da beltza.
    Kateatik ihes eginik zakurrak gibelean dituena da beltza.

    Zartailuaren zarrapoak bizkarrean dituena da beltza.
    Kontzientzia baten zamaketaria da beltza.
    Esklabutzaren debekuak edo giza eskubideen kartak librea dela esan dioten arren bere burua liberatzeari ekiten diona da beltza.
    Lurraren kondenatuekin bat egiten duena da beltza.

    Ez kanta beltza
    alperrik da-ta,
    indarren kontra
    jaso indarra,
    zuen bizitza
    oso motza da:
    egin zazute
    librea.

    Ez, Obama ez da beltza.
    Eta hala ere, beltza dugu Obama.
    Beltza da, elitera nornahi ailega litekeela ikas dezagun.
    Beltza da, «gizaki beltza» Mendebaldera heldu dela adierazteko.
    Beltza da, lehen munduak bere zabaltasuna erakutsi behar duelako.
    Beltza da, Estatu Batuek ikono berri bat behar dutelako.
    Beltza da, zuriak izan nahi ez genukeenok ere mundu zuriaren balioetan identifika gaitezen.
    Beltza da, gizaki multzo osoak belzten dituen egoera soziala gainditua dela jakin dezagun.
    Beltza da, afrikarrek amets egin dezaten neba-naia handi bat daukatela.
    Beltza da, osaba Sam pertsonalki ageri ahal izan dadin Afrikan.
    Beltza da, herrialde industiadunek Kongoko eta Sudaneko ondasunak ustiatu behar dituztelako.
    Beltza da, Darfur-en inguruan gertatzen ari dena lehengaien harrapaketaren zerbitzuko sezesionismoa dela atzeman ez dezagun.

    Beltza da, sinets dezagun ezin litekeela inperialismoa izan estatubatuarrek egiten duten atzerri politika.
    Beltza da, indarrez ezarritako mundu-harremana askatasunean oinarritzen dela frogatu ahal izateko.

    Beltza da, Alexandre Dumas beltza izan zen modu berean.
    Beltza da, Alexander Pushkin beltza izan zen modu berean.
    Beltza da, We can leloaren ostean hortzadurarik zuriena daukalako.
    Beltza da, zurion tradizio handia aberastera datorrelako.

    Horregatik dugu beltza, eta horregatik ez da inoiz beltza izanen Obama.
    Beltza, sobera izen garratza da azaleko kontua izateko.

    Baina zu, beltza,
    hasten bazera,
    gu ere beltzak
    izango gera,
    behin da betiko
    burruka hortan
    nausi berdinen
    legeen kontra.

    (Mississippi ibaiko legea: Nemesio Etxaniz / Ez kanta beltza: Xabier Lete-Benito Lertxundi)

    Zergatik den beltza Obama | Koldo Izagirrek berria egunkarian 09 11 01

  • hurrengo geltokia,  literatura

    Literatura eta futbola

    Gaur sentsazio arraroa daukat. Literaturzalea naiz, baina jabetzen ari naiz sariketen arabera gorabehera gehiegi dituela fikzioan oinarritzen den kultura, edo arteak.
    Literatura, euskarazkoa bereziki, apala da, intimoa, norberak bere bakardadean bultzatzeko modukoa. Ez da masa akontezimendua, ez du izan beharrik gainera…
    baina hara non, zozketaren bonbotik zenbaki bat, titulu bat ateratzen dute, loteria nazionala bailitzan, eta medio guztiak zoroan pare jartzen dira.
    Euskaldun bat, euskarazko liburu bat epaitu dute Madrilen. Epaimahai guztitik, ziurrenik irakurle euskaldun bakarra zuen sari horrek, eta beti irakurle bera da, gu guztion izenean. Horrek du ebazten sari nazionala, ulertu bedi sari espainola.
    Kirmen Uribereren  literatura ez dut ezbaian jarri nahi, ez gaur bederen. Sariaren logikak kezkatzen nau ordea.
    Atxaga, Elorriaga eta Uribe. Agian entzutetsuenak gurean, ezta? Zerk batzen ditu? Sari bakarrak, Espainiako sari nazionalak. Eta horrek kezka sortzen dit.
    Esan dizuet, literatura ez da futbola, edo bai?

    • Selekzio nazionalean jokatzea da euskal futbolariaren ametsa?
    • zein da gure literaturaren Tourra?
    • eta Tourmalet? Gailurra?

    Urkiolatik ibili nahi nuke gure letren irakurtzen, hemengo baso lainotuetatik gure fikzioa gezurra ez dela sinesten.
    Literatura, rockanrolla, burrukak pozointzen ari zaizkigu, eta gu kontent, beti kontent!
    Tira, liburua hartu eta komunikabideak amatatu beharrean nago. Agian orduan, literaturarekin egingo dut topo, fikzio sinesgarriarekin, lotuko nauen hariarekin, euskarazko kondagintza ederrarekin, munduko gertakari historiko/fiolosofiko/psiko emozionalekin…. agian,  edo amets egiten jarraituko dut bestela. Nork jakin.
    Zorionak irakurle!