• agit/prop,  Euskal Herria,  euskara,  hurrengo geltokia,  Palestina,  Zinema

    No other land | euskarazko azpitituluekin

    No Other Land, Basel Adra, Rachel Szor, Yuval Abraham, Hamdan Ballal

    Palestina, 2024, 92’

    No Other Land dokumentalak Basel Adra palestinarra jarraitzen du, Masafer Yattako bere herria armadaren eraiste eta kanporaketen aurrean defenditzen saiatzen den bitartean. Istorioan, Yuval Abraham kazetari israeldarrarekin egiten duen lankidetzak bi munduren arteko alde handia erakusten du: Basel okupazioaren eta ziurgabetasunaren erdian bizi da, eta Yuvalek, berriz, askatasunez mugitzeko aukera du. Dokumentalak biek elkarrekin injustiziak salatzeko egiten duten ahalegina kontatzen du.

    Gernika Palestina Herri Ekimenak bultzatuta, eta PALESTINAREKIN KONPROMISO BAT ekimenaren baitan,  dokumentala lehen aldiz euskarazko azpidatziekin ikusteko aukera izango da. Azpitituluak aktibista talde batek sortu ditu auzolanean.

    No other land dokumentala FILMIN plataforma euskarazko azpitituluekin.

    Sarrerak Tabakaleran
    Azpitituluak.eus

  • Bilbo,  euskaraz,  hurrengo geltokia,  ikusi eta ikasi,  kultura,  literatura,  musika

    Euskara sari

    Euskararen eguna.
    Bi sari eskaini dira Bilbon; Diputazioak eta Bilboko udalak.
    Urteak dira Bizkaiko Foru aldundiko Kultura sailak Lauaxeta saria eskaintzen duela. Poesiarekin hasi zen. Ez du ematen oso definitua sariak. Aurten ere bi poeta larriki saritu dituzte. Baina ez daude titularretan. Poetak dira. Emakumeak dira. . Garrantzitsuena argazkia da. Albistea. Saria ematen duena.
    Beste bat Bilboko udalarena. Aurten behintzat. Eta kriterioak ez dakizkigu.

    Euskara. Hizkuntza. Kultura. Sariak.

    Bizkaia maite saritzea, oso… kitz, edo jeltzalea geratzen da. Orain?
    Jose Angel Irigaray
    k duela 40 urte baino gehiago idatzitako poema. Ederra. Testuinguru batekin.
    Benito Lertxundik diskora eraman (Zuberoa, 1977) eta luzaroan kantatu duena. Bizkaia maite, bere zentsu guztian. Letra aztertu eta esaten duena ordezkatzen duenari jaramon eginez.
    Hamarkadaz hamarkada, hamaika kantaldi eta kontzertuetan entzundakoa. Irratiz. Diskoetan. Belaunaldiz belaunaldi.



    Bi sortzaile garrantzitsu. Ez dok amairu. Eta geroko guztia.

    Ez Jose Angel Irigaray eta ezta Benito Lertxundi ere, ez ziren agertu sari banaketara. Saria. Ziria. Egia. Hiria.

    Kukutza gogoratu dute Bilboko udaletxean

    Zea Mays taldeari eman diote beste sarietako bat. Euskararen egunaren karietara. Aburto alkateak eman die, eta Azkuna gogora ekarri dute. Eta Kukutza. Musika, euskara, kontzertuak… eta taupada abestia. Bilboko Errekalde auzoko Kukutza gaztetxeari egin gura izan zion gomuta Zea Mays taldeak: «Askotan faltan sumatzen dugun lekua da, guretzat oso garrantzitsua izan baitzen». Abeslariaren esanetan, euskara leku txiki bateko hizkuntza da, baina «erraldoia» aldi berean, mundu osoan kontzertuak eskaintzeko bideak ireki dizkielako.


    Zer pentsatua ematen du guzti honek.
    – Zer bilatzen dute instituzio publikoek artistak saritzean?
    – Zer espero dute, hizkuntzaren alde, gaztetxeen alde ez agertu edo testuingurari muzin egitea?
    – Saritua ala saria ematen duena proiekzioa jasotzen duena ez dakigu, zer bilatzen da sariekin?

    Euskarak sariak behar dituen ez dakit. Hiztunak behar ditu. Asko. Gehiago. Eta horretan jarri beharko da indarra eta ahalegina.
    Kantuek, sortzaileek, diskoek, kontzertuek… laguntzen dute horretan.


    Aste nagusikoa ez dugu ahazten, ezta?

    Baina oraindik ez zaizkigu Bilboko Aste Nagusiko txapuzak.
    Eta azalpenen bat beharko lukete, hiru neska musikariek, eta musikazaleok orohar.
    Kultur whasing gehiago ez, mesedez! #basquewashing

     

  • agit/prop,  gaztelumendi.eus,  hurrengo geltokia

    Berriz hemen

    Gaur ere, bai, gaur ere Euskararen eguna da. Atzo ere izango zen agian, bihar izan daiteke. Baina gaurkoa, aspaldi, Telesforo Monzon eta Manu de la Sotak nazioarteko euskararen egun izendatu zuten.
    Gaur bezalako egun batez, ez horren aspaldi, hasi nintzen blog honekin.

    Egunotan, hamaikatxo gai otu zaizkit idazteko. Eta egunero, zeozertxo idazten dugun arren, beti ez dugu argitaratzen. Eta ez eginaren amorruz geratu ohi gara sarri.


    Gaur idazteari ekin diot. Zirriborro gisa gorde, edo argitaratzea izaten da horrelakoetan kezka nagusia.

    Gaurtik aurrera, beste molde batez… idazteari ekin, eta argitaratzen jarraitzeko asmoa daukat.
    Jakin arren post hauek ez daudela bogan, joerak beste batzuk direla ezagututa, baina niri bost guzti horrek. Idaztearen plazera, eta irakurtzearena ez dia ahituko. Eta jarraituko dugu kezka sortzen, garatzen eta hedatzen.

    Gaur, berriz hemen gaude. Euskararen egunean. Euskararen biharamunarekin. Gaur. Hemen. Berriz.

  • agit/prop,  hurrengo geltokia

    Asko daukagu esateko, hitz egiteko, oraindik

    Hasi besterik ez da egin Euskaraldia. Eta aurten negu itxurako udaberrian hasi da.
    Tokiz kanpo harrapatu nau. Joan jinean. Aurreko edizioetan Larrabetzun egokitu zait, herriko lantaldean gainera.

    Oraingoan Pirinioetan. Hemengo lantaldean banabil, baina beste bat da erritmoa. Hori beste baterako.
    Eta nazio mailako ekimena izanik, batean eta bestean zer gertatzen den, zer mugitzen den irakurri eta bizitzeko prest. Aldaerak. Aldaketak. Egoera ezberdinak. Kudeaketa. Rolak. Izaera. Aukerak.

    Gogotsu ekimen nazional honekin

    Hizkuntzak herrigintzan eragiteko aukera ematen digu. Herrigintza, naziogintza eta hizkuntza lotuta doaz. Ez beti baina. Hiztunak behar ditu hizkuntza batek. Jende bizia herriak. Eta gurean, bietan ahul gabiltzalakoan nago ni. Hizkuntza eta herria, herria eta hizkuntza ezin bereizi zitezkeela kantatu zuen Xalbadorrek, eta gero Mikel Laboak, eta belaunaldiz belaunaldi kantatzen dugu oraindik.

    Eta horixe, Pantailaldia joan da… pantailak euskaraz nahi ditugula aldarrikatu eta jarri dugu praktikan, eta orain mihiari ekitea dagokigu. Kanpaina handiagoa, baina xede bera. Erabilpena. Eta gogotsu horretarako ere. Eta horrela, egunez egun, urteko egun guztietan tresna eraginkor bilakatu arte euskara, gure hizkuntza.

     

    View this post on Instagram

     

    A post shared by Patxi Gaztelumendi (@gaztelumendi)

    post data:
    Egunero, ariketa sozial honekin batera, gaztelumendi.eus blog honetan zerbait idazten saiatuko naiz. Gogoeta bat. Anekdotak. Irudiak. Saltsa apur bat. 11 egun dira, eta ea hamaika gogoeta, esaldi, ideia edo asmo batzeko gai garen.

  • gaztelumendi.eus,  hurrengo geltokia,  larrabetzutik

    Euskararen ezagutza eta erabilera Larrabetzun

    Euskaraldia dator, eta bezperetan badaukagu kezkatuta egoteko arrazoirik. Aurten datu asko plazaratu da. Udaberrian Soziolinguistika Klusterrak Euskal Herrian 2021ean egindako neurketaren emaitzak plazaratu eta argitaratu zituen. Udazkenean, herriz herrikoak ezagutzen ari gara. Eskualde mailako datuak jakin genituen Txorierrin eta herrikoak aztertzen ari gara orain.
    Ezagutzari dagokionez, herri euskaldun bezala definitzen ditu UEMAk -Udalerri euskaldunen mankomunitateak- gure bezalakoak. Larrabetzuk %70tik gorako ezagutza dauka. Azken erabileraren neurketek baina, bestelako datuak eman dizkigute. Guztiak kezkaz eta arduraz jardutera eraman behar gaituzte. Neurriak hartu, hizkuntz politika egoki bat egin eta kontzientziak astindu eta euskararen lana berritzera. Badago lana, ahobizi, belarriprest eta ostantzeko jardueretan.

  • agit/prop,  gaztelumendi.eus

    Txillardegi

    Txillardegi idazle, pentsalari, euskaltzale, pianista, injeniari, aktibista eta kronista euskaldunak utzi gintuen duela 10 urte. Beti miretsi izan dut Jose Luis Alvarez Enparantza Txillardegi. Beti.
    Oso gaztea nintzen, egin egunkarian Exkixu liburuaren berri izan eta nobela irakurri nuenean.

    Asko gustatu zitzaidan. Eta bere pentsamenduarekin bat egin nuen. Eta gerora, beti jarraitu izan dut bere ibilbidea, lana, pentsamendua, idatziak eta abar… Kritikoa izatean zekien, euskaldun moduan aritu zen mundu osoan, euskaltzalea, independentista sutsua, pertsona argia, eta bere ideiak argi adierazten zituena.


    Omenaldia Durangon
    Gazteak ginen, baina erreferentea zen askorentzat. Eta Euskal Herriko gazte mugimenduaren baitatik, orduko gazte erakunde gogorren aldamenetik, gerizpetik omenaldi bat antolatu genion 1998ko Durangoko azokan. Omenaldi xume bat. Baina berak oso eskerreonez hartu zuena, guk berarentzako baino hitz hobeak izan zituen berak gazteentzat. Borrokan jarraitzeko. Bi hitzetan. Eta ulertu gura izan genion, ikasten jarraitu beharko genukeela, saiatzen, euskalduntzen eta berreuskalduntzen, borrokatzen eta kritikoak izaten. Eredu zen, eta eredugarriago gure ondoan ezagutu genuenean.
    Gazte kultur gunea asmatu genuen orduan. Eta azokan ere egon ginen. Fantzineak, egutegiak edota agendak saltzen. Eta omenaldia egin genion. Eta Mattin marrazkilariaren irudia oparitu genion kuadro apal baten.

    Txillardegi idazlea Euskal Herrian Euskaraz, Euskara batua, ETA, Altsasuko mahaia, Egunkaria edo beste hainbat ekimen garrantzitsuetako partaide, sortzaile, asmatzaile izan denak merezi du omenaldi sendo bat bere herrian. Eta uste dut, herritarron artean, euskaltzaleen baitan… baduela onespenik eta omenaldi jatorrik. Ofizialki gehiago saiatzen dira ezkutatzen, zailtzen, beldur direlako, gai ez direlako, inkopententeak direlako azken finean. Hizkuntzari eta literaturari egindako ekarpena eskertzeko modurik zintzoena, bere lanak irakurtzea izango da ziurrenik. Txillardegi liburutegiaren alde egingo dugu, baina Txillardegiren lanak liburutegitik jaso eta irakurtzea bai izango litzatekela iraultzailea. Gaur, Txillardegi idazle euskalduna gogoratzeko eguna dela uste dut. Eta, bihar ere bai.

  • gaztelumendi.eus,  hurrengo geltokia

    jalgi hadi mundura!

    Urtea pozik hasi dut.
    Asmo berrien bila ari nintzen, lan berri baten bila alegia. Eta sare sozialek horretarako ere bere balioa dutela ikusi dut. Gogorra da batzutan norberaren egoera edo ezintasuna sarean azaltzea. Baina, jende on asko dago bazter guztietan. Eta bazterretik, ertzetik ari garenean, aldamenean sentitzen dituzu asko. Eta oso eskertzekoa da hori.

    Urrian idatzi nuen mezu hau:

    Eta berehala hedatzen hasi zen. Mezuak, galderak, bertxioak, eta baita proposamenak ere. Eta oso eskertzekoa da hori. Harrituta batzuk, kezkatuta baten bat.

    Zientzia astea
    Baina ia egun berean lan eskaintza bat izan nuen, eta hurrengo astean Euskal Herriko Unibertsitateak antolatzen duen Zientzia astea kudeatzen ari nintzen Gasteizen, eta handik aste batera edo Arkeologia museoan ekitaldi guztiaren ardura hartu nuen. Hizlariak, zientzilariak, umeak, gurasoak, unibertsitateko arduradunak, museoko kudeatzaile eta langileak, unbertsitateko langileak, webmasterra… Gasteizera joan etorriak, eta pozarren lanean. Kontratu mugatua, bi astekoa edo. Baina lana. Eta ardura. Eta kudeaketa. Eta emaitza eta harreman onak. Eta hori, oso garrantzitsua izaten da.

    Durangoko azokan
    Hitzordu garrantzitsua neukan azoka egunetarako. Aurretik zerbait hitz eginda neukan, eskaintza bat izan nuen, serio hartzekoa. Bazkaltzeko eta hitz egiteko geratu ohi gara horrelakoetan euskaldunak. Azoka egunetan urtero egoten naiz Durangon Susa argitaletxearekin lanean, 25 urte baino gehiago izango dira. Eta networking sare emankorra da dudarik gabe. Aurten ere. Eta bateko eta bestekoagaz berbetan, huntaz eta hartaz aritzeko lekua izaten da gure merkatua. Eta nik agendan, gorriz neukan egun bat baino gehiago ere. Abenduak 6 zuen egutegian. Konstituzioaren eguna. Gogotsu eta umoretsu altxatu nintzen Abadiñoko Murueta baserrian. Eta serio jarduteko tenorea zela neritzon orduan.

    Arratsalde iluntzean, baten batek txioa ahotsez bergogoratu zidan. Serio zebilen. Ohartua zen. Azkarra da. Harratu zuen, ez_ironia. Baina nik hitzordu garrantzitsua nuen. Eta bazkaritarako lekua lotu beharra neukan. Egin nituen pare bat dei, eta normalean baino jende gehiago ibili da azoka inguruko herrietako jatetxeetan. -Ze poza! lekuak okupatuta egotea eta jendeak jatetxeetarako gogoa izatea. Garaiko herriko tabernako jatetxera deitu nuen, eta zenbakia markatzean telefonoak gogorarazi zidan duela bi urte ere egun berean deitu nuela -eta ze ondo bazkaldu genuen orduan! Hertzainak taldekoei elkarrizketa egin ostean joan nintzela gogoan dut, pozik- . Handik egun batzuetara publikatu zen GARA egunkarian elkarrizketa. Eta orduan hitz egindakoak, eta arraina ze gozo zegoen….

    Tira, kontua da 2021eko abenduaren 6an bazkari garrantzitsua neukala. Eskaintza bat. Baiezko bat. Adostasun bat. Bide berri bat. Urte berriarekin lanean hasteko konpromezua. Ilusioa.

    Asmo berriak

    Eta urtarrilarekin, bide berriei heldu. Konpromezuz. Eta dagoeneko Bilboko Euskararen etxean instalatu naiz. Mundura begira Bilboko itsasadarretik. Hizkuntzaren inguruan, sarean. mintzanet.net proiektua kudeatzen, lagun berriekin. Asmo berritzailez gainezka. Eta lantokira lehen batzarrak egiten etorri, eta Uruguaiko bi euskaldun ezagutu ditut, Euskararen etxetik abiatu eta Jalgi hadi mundura! izeneko sarean ere murgildu naiz, mintzanet-eko erabiltzaileek elkartzeko osatu duten nazioarteko ekimenean. Eta poza dario nire berba eta izateari. Bilbon euskaraz. Munduari. Sarean. Iraultza digitalean murgilduta. Gaur. Hemen. Orain. Gogotsu.

  • gaztelumendi.eus,  hurrengo geltokia,  ikusi eta ikasi,  literatura,  transmedia

    Oskar Alegria zine zuzendariarekin berbetan

    Handia da Oskar Alegria. Baina apala da oskar alegria. Zinema zuzendaria, poeta bisuala. Antropologoa, enmatologoa edota etnografoa izan zitekeen. Artista. Edo beste gauza asko. Hizkuntzalaria, albaitaria, geografoa edo astronauta. Zinemaren bidea hartu du berak. Ikusentzunezkoak. Eta oso film esanguratsuak egin ditu gure zinema petralaren historiarako:

    Emak bakia baita

    (2012)

    Emak Bakia baita, oskar alegriaren film bat. from oskar alegria on Vimeo.

    Zumiriki

    ZUMIRIKI_Trailer from Luis Jambrina on Vimeo.

    H-a galdu zuen errian

    Aurreko asteburuan Ean elkartu ginen. h-a galdu zuen … errian. Bera eta beste asko. Eta Eako udako egonaldi baten hartutako irudi eta ideiekin Aritzakoa film laburra (27 min) aurkeztu zuen. Eari buruz, itsasoa eta lurra, iragana eta oraina, eguna eta gaua. Argia eta denbora. Gauza asko batzen dira. Mundu bat. Ikuskera batzuk. Sentipenak. Historia. Hizkuntza.

    Bazkaritik irratira, mahaitik mahaira

    Eta bazkalorduko solasaldi alai, umoretsu, sakon eta arinak, platerretik platerrera arratsaldean ikusiko genuenaren aperitifa osatu zuen. Ean ezagutu genuen elkar, duela urte batzuk. Eta gero izan dugu elkartzeko betarik. Ez da beti gertatzen. Grabaketa batzuetan ondoan izan naiz, eta bere lan egiteko moduaren mireslea naiz. Aitortu dezaket hori. Aurrera begira, lan berriak eta proposamen kultural berriak egiten jarraituko duenaren esperantzan, Bilboko 97 irrati librean egindako elkarrizketa dakart hona. Ikusiko duzue zeinen apala eta atsegina den. Zeinen argia eta adibide esanguratsuen sortzaile.


    Film bat amestu egin behar da

    Esaldi hori idatzi nuen koadernoan Oskarren filmaren aurkezpenaren ostean. 
    Irratiko elkarrizketan berriz gogoratu, eta gehiago sakondu zuen horretan. 
    Amets bat da film bat, beraz. Amets bat da kontatu nahi dugun hori. 
    Ametsak errealitatera ekarri, sinesgarri egitea da beraz, zinema.

    Eguneroko ekintza poetikoa

    Beste ideia potente bat, Zumirikitik, edo Emak Bakiatik, edota Aritzakoatik ere eratorri daitekena. 
    Egunero ekintza poetiko bat egiten saiatzen da Alegria. 
    Horrek ematen dio poztasuna, bizipoza. Ez da hautu eskasa. Hautu poetikoa. Ederra. 
    Pentsatzeko bezala, egiteko ere. Beste ikasgai bat.

    Goiko argazkia: Libe Asua eta Oskar Alegria Larrabetzun berbetan. (Libek 100 urte zituen, eta Tximeletei buruzko lan baterako elkarrizketatu zuen Oskar Alegriak) Wikidata.

  • gaztelumendi.eus,  literatura,  musika

    Laboa eta poesia

    LP bat osatu zuen Susak Mikel Laboaren urteurrenean. Gaur kantuok entzuten aritu naiz. Hamar dira, hainbat poeten kantuekin. Baina antologia ederra sortu dugu euskaldunok Mikel Laboaren kantuekin. Belaunaldiz belaunaldi txertatuta daude.
    Poza eta tristura hartzen dut horrekin. Poza Laboa gogoratzen dugulako. Artista handia, bitxia, berezia bezain apala. Tristura galdu genuelako. Baina badakigu jakin, ezer eta inor ez dela betirako.

    LP bat, gogoratzeko

  • #bidegorritik,  #Patakon,  18/98+,  agit/prop,  albisteak 2.0,  bakegileak,  gaztelumendi.eus,  hurrengo geltokia,  ikusi eta ikasi,  larrabetzutik,  literatura,  musika,  pasahitza,  software librea,  su-etena | ceasefire | tregua,  teknologia berriak,  telebista

    13 urte blogean, ekinean, ahaleginean

     

    sare sozialak, blogak, internet, sarea, lagunak eta norbera pantaila aurrean. 13 urtez ekinean. ezinean. ahaleginean.
    gaur ere abenduaren 3a da.
    ea zer diozuen, irakurtzen zaituztedalako. aspalditik. hemen nago eta asko pozten naiz. oraindik.

    13 urte, besterik ez

    2004ko euskararen egunean jarri zen martxan gaztelumendi bloga.

    orduz geroztik ahal izan dudan guztia idatzi eta kontatu dut berton -eta beste leku askotan-. irratigintza, komunikazioa, literatura, telebista, bidaiak, aldizkariak, erreportajeak, mobilizazioak, informazioaren kudeaketa, auzolana, gutunak, erreportajeak, batailak, kezkak, kanpainak, lana, iritziak, salaketak, hedabideak, teknologia berriak, musika, herrigintza, harremanak, auzoko kontuak, kultura…. izan dira nire bizitzako ardatz; eta libre konpartitzeko aukera eman didate teknologiak, software libreak, hizkuntzak eta sorkuntzak.

    ezin eskertuago nago.

    KRONIKA DIGITALA

    ARTXIBOAK, artxibologia

    sarean.com sortu zuen Jabi Zabalak 2003an. Ondoan izan dudan erreferentzia, duda barik.

    Egunerokotasuna hautsi gurean, bitakora 2004ko euskararen egunaren biharamunean.

    Joxe Arantzabalek bloga sortu eta egun berean eman zuen gaztelumendiren berri bere orduko Faroan.

    Blogei buruzko ikastaroa antolatu genuen 2005eko udan UEUn

    2006. urtean Euskal Herria 2.0 inflexio puntua Interneteko euskal panoraman, iparra eta helburuak markatu genituen. EUS dominioa lortzen hasteko abiapuntua.

    Blogariak, software garatzaileak, hedabideetako arduradunak, kulturgileak, irakasleak… batu ginen Donostiako Artelekun. Ez daukagu ahazteko 2006ko iraila hura. Gauzak egiteko gogoa somatzen zen Euskal Herriaren alde digitalean. Auzolanean, 2.0 logika guztiz barneraturik.

    EH 2.0 > puntuEUS

    Zazpi urtez idazten, gogoratzen hasten zarenean…. amaituko denaren beldur zarelako.

    idatzi eta idatzi, jo ta ke!

    gaztelumendi blogak 10 urte

    11 urte idazten

     

     

     

    luzaroan jarraitzeko asmoagaz. GAZTELUMENDI.eus

    #ga1d3rantzunak

    galdera asko ditut egiteko. erantzunak etorri egiten dira. sortu.
    kezkak idatzi, bizitza bete, amets ugari, letra asko, irudi batzuk eta zenbait ondorio.
    #ga1d3rantzunak hitza eta ekintza dira, baldintza eta ondorio, objetibo beste subjetibo, sujeto eta adjetibo. teoria eta praxia.