• agit/prop

    Hemen hasi zen dena

    Mende hasierarekin, blogintza izan zen Internet berriko aurrerapen handienetako bat. Norberak nahi zuena idatzi, adierazi eta argitaratzeko aukera. Blogak ezagutu genituen. Frogatu. Eta sarean abiatu. Plataformak sortu ziren, eta gerora pertsonalizatzen joan gara.

    Garai hartakoa da nire lehen bloga. Abenduaren 3an abiatu, eta azokan zehar idazten eta kontatzen. Zirikatzen eta hausnartzen. Eta hedatzen.

    Isil isilik daude asko, sare sozialen eztandaren ostean. Ziklikoa da dena. Baina interesgarria ere bai, garai bakoitzean nola jokatzen dugun aztertzeko.


    Urteurrenetan akordatzen gara egin genuenaz, izan ginenaz. Eta nostalgia ez dakit, baina berriro ekiteko gogoa ez da izugarria izaten.

    Badira, blogari fermuki eusten diotenak. Nire begirune osoa. Blog pertsonal/kolektiboari eutsi ezinik, oraindik wordpress ia egunero baliatzen dut, lan kontu eta bestelakoetan. Izugarrizko tresna da. Eta 20 urteotan, hobetzen baino ez da joan. Hautu ona egin genuen hasieran bertan.

  • gaztelumendi.eus,  hurrengo geltokia,  larrabetzutik

    Euskararen ezagutza eta erabilera Larrabetzun

    Euskaraldia dator, eta bezperetan badaukagu kezkatuta egoteko arrazoirik. Aurten datu asko plazaratu da. Udaberrian Soziolinguistika Klusterrak Euskal Herrian 2021ean egindako neurketaren emaitzak plazaratu eta argitaratu zituen. Udazkenean, herriz herrikoak ezagutzen ari gara. Eskualde mailako datuak jakin genituen Txorierrin eta herrikoak aztertzen ari gara orain.
    Ezagutzari dagokionez, herri euskaldun bezala definitzen ditu UEMAk -Udalerri euskaldunen mankomunitateak- gure bezalakoak. Larrabetzuk %70tik gorako ezagutza dauka. Azken erabileraren neurketek baina, bestelako datuak eman dizkigute. Guztiak kezkaz eta arduraz jardutera eraman behar gaituzte. Neurriak hartu, hizkuntz politika egoki bat egin eta kontzientziak astindu eta euskararen lana berritzera. Badago lana, ahobizi, belarriprest eta ostantzeko jardueretan.
  • agit/prop,  gaztelumendi.eus

    Idazten, frogatzen, saiatzen….. bat ez da nekatzen

    Aspaldian ez diot astindu askorik eman blogari. Izan ere, gero eta gehiago, sare sozialetan ematen dugu denbora gehien. Baina haizeak daramatza berbok. Eta ia ezer ere ez da geratzen gero.
    Blogak ez daude modan, badakigu. Baina idatzi eta irakurtzeko hor daude beti. Bilatzaileetatik erortzen gara batzutan blog interesgarrietan, edota zerbait zehatza nahi dugulako ari gara informazioa bilatzen. Sakonagoa. Landuagoa.

    Gaur, basoan oinez ari nintzela blogerako hiru lau gai etorri zaizkit. Baina ez diet heldu. Baina heldu beharko nieke.

    Hasteko, uger apur bat kendu diot erabat herdoildu aurretik. Eta gero gerokoak.
  • gaztelumendi.eus,  hurrengo geltokia,  musika

    Euskal kulturgintza Bilbon

    Euskaratik eta euskaraz

    Otsaila. Pandemia osteko bigarren negua. Apurka apurka debekuak eta ezintasunak altxatzen ari dira. Kostako da oraindik.
    Kafe Antzokia zabaldu dute. Zabalik da, martxan.
    Martxan den bezala, aspaldian Alde Zaharra, eta auzoak. Eta hiri oso bat euskal kulturgintzari kea ateratzen. Grisetik kolorea sortzen. Oharkabean, asteon ikusi eta bizitakoak, entzundakoak, dastatutako batzuk, jarraitutakoak… berton Bilbo!

    Astelehena

    Astelehenean Eider Rodriguezek solasaldia Biran, Eraikuntzarako materiala nobelari buruz. Bete beterik aretoa. Galderantzunak, oso interesgarriak. Gogoetak. Literatura. Fikzioa. Errealitatea.
    Muga tabernatik Birara noala, Kafe Antzokiko arduradunak potea hartzen. -Pozik ezta? Azkenean aste honetan bai! Beste kezka bat adierazi gura izan zidaten. -Ostiralerako sold out egin du Mikel Erentxunek. Sarrera guztiak agortuta. (Eta kopurua) -Oso gutxi saldu dira Rafa Ruedarenak. Zer egin behar dugu? Eta euskal kulturgintzaz hirulau berba azkar, gogoeta arin batzuk, eta banoa korrika Birarantz. Han, esan bezala, jendetza. Eta burua Kafe Antzokiko saltegian. Baina literaturak plazak irabazi ditu. Betetzen du astelehen iluntze batean Bira bezalako taberna, kulturgune, areto bat. Eta solasaldia jarraitzen adi adi jende guztia. Apunteak, argazkiak, txioak. Kultura bor borka. Eta tertulia. Eta gogoeta anitz. Erronda kalean bertan, Adaxka tabernan bertso saioa, eta gazte mordoa bertan. Bertso Erronda martxan.

    Osteguna

    Lautan hiru antzerki jaialdia Alde Zaharrean. Plaza Barrian Euskaltzaindiako egoitza nagusia eta Cafe Bilbao. Handik gertu Zazpi katu gaztetxea eta Bira, berriz ere. Euskal antzerkigintza alde zaharrean, otsailean zehar. Kafe Antzokia zabaldu da. Ireki dute azkenean. Ea luzarorako den. Astelehen iluntzeko gogoetak ekarri nau kontzertura. Atarian, ostegun iluntzeko giroa. Euskaltegiko ordutegiak, kontzertuen abiapuntua… Goiko aretoan Bilboko Supercremalleras, eta 21:30etan Rafa Rueda iragarrita. Jende ezaguna. Argazkilariak. Prentsako jendea. Irratietan aritutakoak. Bertsolariren bat. Eta baita, kantariren bat edo beste. Barrura sartu eta marmarra soinu bilakatzen da. Hasi da kontzertua. Pozik Rafa, Bilbon Kafe Antzokia daukagulako. Sortu zelako. Eta jezarrita hasi du kontzertua. Zutik gaudenok lerrotan gaude. Hasierako 3 lerrootako guztien izenak aipa nitzake. Azken 25 urteetan ere hemen bueltaka ibilitakoak asko eta asko. Gazteenak… berrogeitik gora, ziurrenik. Atzeragoko lerroetan denetarik. Eta Gabriel Aresti euskaltegikoak ere etorri dira. Kulturgintza horrela ere bultzatzen delako, euskara eta kultura ezagututa ulertzen direlako hobeto. Arituz. Entzunez. Eskerrik asko. Pozik dago Rafa eta ez da gutxiagorako. Bertan behera geratu diren kontzertuak, nahi eta ezina. Kultur diputatua dantzan, hori da gure iraultza. Telebistako esatari eta tertulianoak, irratietako disko jartzaileak, prentsan dihardutenak eta jubilatuak. Musikariak. Musikazaleak. Txiolariak. Irakasleak. Ruedak batuk gaitu. Eta Kafe Antzokiak iraungo du zutik, eta ez gara isilduko!
    Otsaila da, negu gorria. Eta karteldegian agertzen dira agortutako sarreren markak. Programazioa betetzen ari da, atzean geratutako kontzertuak iragartzen dira berriz ere. Eta martxoan Loraldia etorriko da, eta Korrika… eta beste hamaika gehiago. Euskaratik eta euskaraz, berton, Bilbon. Mikel Martinezek Alderray obra berria aurkeztuko du Arriaga antzokian. Katixa Agirre eta Maite Larburuk Kax kax hurrengo astelehenean. Bilbo Arestiren hiria da. Euskararena. Kulturak Euskal Herrian duen hiriburu handiena. Balia dezagun.
  • gaztelumendi.eus,  literatura

    zelan aurre egin hotzari literaturarekin

    Asteburua aspaldiko hotzena izan da gurean. Ean, egutegiak tokiz aldatu dituen ekitaldiak antolatu dituzte. Lehen, uda betean Poesia egunak izan ohi ziren kostaldeko herri txiki eta eder honetan. Iaz neguan antolatu ziren egun pare bat, eta aurten ere bai. Ez dakiguna da datorren urtean horrelako saririk izango dugun.

    Zapaturako Miren Agur Meaberen hitzaldi oso poetikoa zegoen iragarrita. Iluntzen Oskar Alegriaren filma eta domeka eguerdian Ines Osinaga eta Joseba Sarrionandia. Aurretik izena eman, bertaratu eta gozatu. Hori zen plana. H-a kendu zioten …erria. Ea.

     


    Miren Agur Meabek Nola atondu (dudan nire) gela bat norberarena kontatu zigun. Virginia Woolf idazlearen liburuaren titulua aitzaki hartuta, literatura sortzeko behar diren baldintzak, aukerak, inpultso estetikoak eta gogoetak luzatu zizkigun. Hitzaldi eder bat. Entzule asko, gehienak emakumezkoak. Eta jarrera oso emankorra eta oso hartzailea. Hori asko eskertzen da. Bistan da, Ean urteetako lana dagoela. Kostaldera hurbiltzen gara denok motibatuta, Eskolondon kafea hartu eta elkarren ondoan jarri eta entzuteko prest beti. Asko ikasteko desiatzen. Literatur kontuekin gozatzen. Eta oso esker onekoak izaten dira beti Eara hurbiltzen diren idazleen motibazio eta jarrera positiboa. Zortekoak gara alde horretatik. Miren Agur Meaberena ez zen gutxiagorako izan. Hitzaldi luzea, landua, datuz eta xehetasunez betea, gogoeta eta poesia, hausnarketa eta umorea. Jendea eta literatura. Katuak eta barreak.


    Jende gehiagok eman zuen izena antza igandeko saiorako. Baina bezperako itxura hartu zuen Eskolondoko aretoak. Miren Agur Meabek atondutako moduan jaso genituen Ines Osinaga musikaria eta Joseba Sarrionandia idazlea. Kuban Sarrionandiak idatzitako letrak, itsasoz  Euskal Herrira heldu eta disko forma hartu zuten Gose taldearekin. Igandeko saioan berriz, bakarka aritu zen kantuan Ines, Joseba Sarrionandiak berak idatzitako abesti bakoitzaren testuingurua azalduz. Katuak, erruak, portuak, basamortuak… denetarik hartu zuten hizpide.
    Loturak, bizitako uneak, gogoeta filosofikoak, pasarte historikoak…. kontalari aparta da Joseba Sarrionandia. Orain arte liburuetatik baino ezagutu ez dugun idazleak jario ederra dauka hizketan ere. Berezko umore puntua eta memoria handia nabari zaio. Ezagutza eta irakurketa oparoa. Horren emaitza da bere sorkuntza. Eta horren esker onekoa Eako portura hurbildutakoen harrera.

    Giroa nabarmendu behar
    Hotza egin du asteburuan Euskal Herrian. Gerizpetan gehiago. Areto handietan zer esanik ez. Eskolondon hotza egin zuen zapatuan bezala domekan ere. Baina ederto girotu zuten gure letrek gure gorputzeko atal bat baino gehiago. Eutsi genion, eta gozatu genuen. Eta ostean, ardotxoa edo bermuta hartuta, barneratu genuen alegrantzia apur bat. Merezitakoa.
    Neguan ere poesiak, literaturak, jendearen arteko harremanek lekua  eta denbora behar dutelako, tarte bat. Are gehiago bizi dugun sasoi aldrebes  honetan. Eta hori ere eskertu beharko diegu Heako antolatzaileei. Urtero bezala, beti bezala detaile guztiak zaindu, jendea babestu eta sekulako kultur eskaintza egiten dutelako. Eta eskertzeko berbak labur geratzen dira horrelakoetan. Giro beroaren parte dira beraiek ere.

  • agit/prop,  gaztelumendi.eus

    Txillardegi

    Txillardegi idazle, pentsalari, euskaltzale, pianista, injeniari, aktibista eta kronista euskaldunak utzi gintuen duela 10 urte. Beti miretsi izan dut Jose Luis Alvarez Enparantza Txillardegi. Beti.
    Oso gaztea nintzen, egin egunkarian Exkixu liburuaren berri izan eta nobela irakurri nuenean.

    Asko gustatu zitzaidan. Eta bere pentsamenduarekin bat egin nuen. Eta gerora, beti jarraitu izan dut bere ibilbidea, lana, pentsamendua, idatziak eta abar… Kritikoa izatean zekien, euskaldun moduan aritu zen mundu osoan, euskaltzalea, independentista sutsua, pertsona argia, eta bere ideiak argi adierazten zituena.


    Omenaldia Durangon
    Gazteak ginen, baina erreferentea zen askorentzat. Eta Euskal Herriko gazte mugimenduaren baitatik, orduko gazte erakunde gogorren aldamenetik, gerizpetik omenaldi bat antolatu genion 1998ko Durangoko azokan. Omenaldi xume bat. Baina berak oso eskerreonez hartu zuena, guk berarentzako baino hitz hobeak izan zituen berak gazteentzat. Borrokan jarraitzeko. Bi hitzetan. Eta ulertu gura izan genion, ikasten jarraitu beharko genukeela, saiatzen, euskalduntzen eta berreuskalduntzen, borrokatzen eta kritikoak izaten. Eredu zen, eta eredugarriago gure ondoan ezagutu genuenean.
    Gazte kultur gunea asmatu genuen orduan. Eta azokan ere egon ginen. Fantzineak, egutegiak edota agendak saltzen. Eta omenaldia egin genion. Eta Mattin marrazkilariaren irudia oparitu genion kuadro apal baten.

    Txillardegi idazlea Euskal Herrian Euskaraz, Euskara batua, ETA, Altsasuko mahaia, Egunkaria edo beste hainbat ekimen garrantzitsuetako partaide, sortzaile, asmatzaile izan denak merezi du omenaldi sendo bat bere herrian. Eta uste dut, herritarron artean, euskaltzaleen baitan… baduela onespenik eta omenaldi jatorrik. Ofizialki gehiago saiatzen dira ezkutatzen, zailtzen, beldur direlako, gai ez direlako, inkopententeak direlako azken finean. Hizkuntzari eta literaturari egindako ekarpena eskertzeko modurik zintzoena, bere lanak irakurtzea izango da ziurrenik. Txillardegi liburutegiaren alde egingo dugu, baina Txillardegiren lanak liburutegitik jaso eta irakurtzea bai izango litzatekela iraultzailea. Gaur, Txillardegi idazle euskalduna gogoratzeko eguna dela uste dut. Eta, bihar ere bai.
  • gaztelumendi.eus,  hurrengo geltokia

    jalgi hadi mundura!

    Urtea pozik hasi dut.
    Asmo berrien bila ari nintzen, lan berri baten bila alegia. Eta sare sozialek horretarako ere bere balioa dutela ikusi dut. Gogorra da batzutan norberaren egoera edo ezintasuna sarean azaltzea. Baina, jende on asko dago bazter guztietan. Eta bazterretik, ertzetik ari garenean, aldamenean sentitzen dituzu asko. Eta oso eskertzekoa da hori.

    Urrian idatzi nuen mezu hau:

    Eta berehala hedatzen hasi zen. Mezuak, galderak, bertxioak, eta baita proposamenak ere. Eta oso eskertzekoa da hori. Harrituta batzuk, kezkatuta baten bat.

    Zientzia astea
    Baina ia egun berean lan eskaintza bat izan nuen, eta hurrengo astean Euskal Herriko Unibertsitateak antolatzen duen Zientzia astea kudeatzen ari nintzen Gasteizen, eta handik aste batera edo Arkeologia museoan ekitaldi guztiaren ardura hartu nuen. Hizlariak, zientzilariak, umeak, gurasoak, unibertsitateko arduradunak, museoko kudeatzaile eta langileak, unbertsitateko langileak, webmasterra… Gasteizera joan etorriak, eta pozarren lanean. Kontratu mugatua, bi astekoa edo. Baina lana. Eta ardura. Eta kudeaketa. Eta emaitza eta harreman onak. Eta hori, oso garrantzitsua izaten da.

    Durangoko azokan
    Hitzordu garrantzitsua neukan azoka egunetarako. Aurretik zerbait hitz eginda neukan, eskaintza bat izan nuen, serio hartzekoa. Bazkaltzeko eta hitz egiteko geratu ohi gara horrelakoetan euskaldunak. Azoka egunetan urtero egoten naiz Durangon Susa argitaletxearekin lanean, 25 urte baino gehiago izango dira. Eta networking sare emankorra da dudarik gabe. Aurten ere. Eta bateko eta bestekoagaz berbetan, huntaz eta hartaz aritzeko lekua izaten da gure merkatua. Eta nik agendan, gorriz neukan egun bat baino gehiago ere. Abenduak 6 zuen egutegian. Konstituzioaren eguna. Gogotsu eta umoretsu altxatu nintzen Abadiñoko Murueta baserrian. Eta serio jarduteko tenorea zela neritzon orduan.

    Arratsalde iluntzean, baten batek txioa ahotsez bergogoratu zidan. Serio zebilen. Ohartua zen. Azkarra da. Harratu zuen, ez_ironia. Baina nik hitzordu garrantzitsua nuen. Eta bazkaritarako lekua lotu beharra neukan. Egin nituen pare bat dei, eta normalean baino jende gehiago ibili da azoka inguruko herrietako jatetxeetan. -Ze poza! lekuak okupatuta egotea eta jendeak jatetxeetarako gogoa izatea. Garaiko herriko tabernako jatetxera deitu nuen, eta zenbakia markatzean telefonoak gogorarazi zidan duela bi urte ere egun berean deitu nuela -eta ze ondo bazkaldu genuen orduan! Hertzainak taldekoei elkarrizketa egin ostean joan nintzela gogoan dut, pozik- . Handik egun batzuetara publikatu zen GARA egunkarian elkarrizketa. Eta orduan hitz egindakoak, eta arraina ze gozo zegoen….

    Tira, kontua da 2021eko abenduaren 6an bazkari garrantzitsua neukala. Eskaintza bat. Baiezko bat. Adostasun bat. Bide berri bat. Urte berriarekin lanean hasteko konpromezua. Ilusioa.

    Asmo berriak

    Eta urtarrilarekin, bide berriei heldu. Konpromezuz. Eta dagoeneko Bilboko Euskararen etxean instalatu naiz. Mundura begira Bilboko itsasadarretik. Hizkuntzaren inguruan, sarean. mintzanet.net proiektua kudeatzen, lagun berriekin. Asmo berritzailez gainezka. Eta lantokira lehen batzarrak egiten etorri, eta Uruguaiko bi euskaldun ezagutu ditut, Euskararen etxetik abiatu eta Jalgi hadi mundura! izeneko sarean ere murgildu naiz, mintzanet-eko erabiltzaileek elkartzeko osatu duten nazioarteko ekimenean. Eta poza dario nire berba eta izateari. Bilbon euskaraz. Munduari. Sarean. Iraultza digitalean murgilduta. Gaur. Hemen. Orain. Gogotsu.

  • gaztelumendi.eus

    gure bazterrak

    iluntzea, kostaldea, hurbildu eta klik!

    maite ditut maite…

     
     
     
     
     
    View this post on Instagram
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     

    A post shared by Patxi Gaztelumendi (@gaztelumendi)

    …gure bazterrak

    Berdin kostaldean, itsasoari begira edota mendialdean. Itsasoa, zerua, mendia, kabalak… maite ditut maite gure bazter hauek. Nork ez?!